Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PINACEAE–SOSNOWATE
40
silniespłaszczone,najszerszeunasady,kuszczytowiniecozwężone,wierzchołkizaokrąglonelubtępe(rzadziej
zaostrzone);brzegiemmikroskopijniepiłkowane,pogórnejstroniezielone,lekkolśniące,zrowkiem,aspodem
zszerokimibiałymipaskamiiwąskimizielonymibrzegami;liścierozchylonenaboki,alepogórnejstroniepędu
króciutkieigiełki,skierowanekuprzodowi,wzdłużosipędu,iczęstoodwrócone(jaśniejszymnbrzuszkiem”do
góry).Szysz.dł.1,5-2,5cm,jajowate(gdyzamkniętetonaszczycieostre);łuskinasiennezaokrąglone,miękkie;
szyszki,jużbeznasion,jeszczedługowisząnagałązkach-wcałejkoroniedrzewa.
Wyst.-wsch.AmerykaPn.,główniewSt.Zjedn.ł(2n=24);drzewoklimatuchłodnegoiwilgotnego;naj-
częściejwrazzPinusstrobus,Picearubens,Acersaccharum,Fagusgrandifolia;nstanowe”drzewoPensylwanii.
WPolscezrzadkanaplantacjachleśnych;tuiówdziezdziczałaizadomowiona.
Ogrody-szerokie,malowniczekorony;ichdelikatnąbudowępodkreślająjeszczedrobneigłyiszyszki.Wdo-
brychwarunkachdługoutrzymujedolnekonary,sięgająceczęstoziemi.Madużewymaganiadotyczącewilgotno-
ścipowietrzaipodłoża-podobniejakwielejodełwymagaziemizasobnejwwodę,najlepiej-gliniasto-piaszczy-
stej;korzenisięszerokoipłytko-drzewomszkodziwięcudeptywanieziemiwobrębiekorony.Choinanieznosi
suszyiupałów,gdyrośniewnieodpowiednichwarunkach-igłyzasychają,brunatniejąiopadają,zwłaszczapo
surowejzimie.Najlepiejzdrzewiglastych,obokcisa,znosizacienienie;łatwopoddajesięprzycinaniu-możebyć
stosowananaformowaneżywopłoty.Należysadzićjąwparkachzkorzystnymmikroklimatem,wpobliżuwody.
Liczneodmianyogrodowe,wtymwielekarłowych.
Tsugadiversifolia(Maxim.)Mast.łł-choinaMaksimowiczałłł.Drzewowojczyźniewys.do25-30m;wuprawie
znacznieniższe;koronagęsta,ciemna.P.owłosione;pąkikuliste,ciemne.Li.równowąskielublekkorozszerzone
kuszczytowi,dł.0,5-1,5cm,całobrzegie,nawierzchołkuwycięte,lekkołukowatowygiętekugórze,odgóry
zwyraźnymrowkiem,ciemnozieloneibłyszczące-jakpolakierowane,spodemzdwomamocnozaznaczają-
cymisię,kredowobiałymipasmaminalotuwoskowego;stojąnapędziebardzogęsto,grzebieniastorozłożone.
Szysz.jajowate,dł.2-2,5cm,dośćnpękate”.
Wyst.-Japonia,wwysokogórskichlasachnaHonsiu,KiusiuiSikoku(2n=24).Ogrody-bardziejnwyrazista”
odch.kanadyjskiej,mabowiemzdecydowaniedwubarwneigłyigęstąkoronę.Wymaganiaimożliwościstoso-
waniapodobnejakwprzypadkuTs.canadensis,odktórejjestjednakunasznacznierzadziejspotykana;rośnie
powoli.
łEpitetncanadensis”takjakwprzypadkuwieluroślinpółnocnoamerykańskich,dotyczyKanady,jakjąwidzielieuropejscykolonizatorzy
kontynentuorazkodyfikatorzyzasobówjegoprzyrody-J.Lamarck,K.Linneusz,H.MarshallczyA.iF.A.Michaux,awięcjakoterenyzajmowane
przezFrancuzów(nKanada-nowaFrancya,wielkikrajAmerykipółn.”
,S.B.Linde,Słownikjęzykapolskiego,1808),aowaNowaFrancja,wokre-
sierozkwitu,rozciągałasięnierównoleżnikowo,awprzybliżeniu-południkowo,odLabradoru,przezrejonWielkichJeziorpoujścieMissisipi
iZat.Meksykańską,awięcgłównienaziemiachdzisiejszychwsch.ipn.-wsch.St.Zjedn.;wzdecydowanejwiększościprzypadkówepitetncana-
densis”należywięcrozumiećjakonamerykański”
,czasem-nappalaski”
,atylkobardzorzadkojakonkanadyjski”
,wznaczeniu,jakietemusłowu
nadajemywspółcześnie.
łłEpitetnłac.ndiversifolius”(=oprzeróżnychliściach,różnolistny),użytyprzezK.Maksimowicza(nBulletindel’Académieimpériale”
12:229,1868),nieoddawałprzyrodzonejcechyliściopisywanegogatunku,ajedyniesłużyłodróżnieniugoodchoinykanadyjskiej,wporów-
naniuzktórąmiałm.in.inne,nróżne”liście:„nostraplantadignosciturfoliismargineintegerrimisemarginatis”(=naszeroślinyodróżniają
sięliśćmicałobrzegimiiwykrojonymi).
łłłDotychczasstosowananazwapolska,nchoinajapońska”,wprowadzawbłąd,istniejebowiemidrugigatunek,występującynatychże
samychtrzechjapońskichwyspach,mianowicieTs.sieboldiiCarrière-ch.Siebolda;nietrafnośćnazwynch.różnolistna”wyjaśniapoprzedni
przypis;K.Maksimowicz→przypis108.
