Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
giej»dynamiczny«układwzajemnychpowiązańmiędzypartiami,determinowa-
nyprzedewszystkimichrywalizacjąogłosywyborczeistanowiskapubliczne
wkontekściemożliwościprzechwyceniaodpowiedzialnościzapolitykępań-
stwa”(Herbut1997D,137).KatarzynaSobolewska-Myślik(2004,1031104)
wskazuje,żenacharaktertychrelacjimawpływwieleczynników,m.in.prawne
regułyokreślająceramydziałaniapartiipolitycznych(np.przepisydefiniujące
sposóborganizowaniawyborców,podziałumandatów,finansowaniapartii,
sposobyorganizowaniakampaniiwyborczych)orazuwarunkowaniaspołeczne
(relacjemiędzypartiamiapopierającymijegrupamispołecznymi).Przyjęcie
wskazanychzałożeńdefinicyjnychnakreślatrzywyraźnegranicepomiędzy
systemamiinie-systemami(Sartori1976).Popierwsze,systemmusiskładać
sięprzynajmniejzdwóchpodmiotów,zatemmusitobyćconajmniejsystem
dwupartyjny.Podrugie,istniejąpewneprawidłowościzachowańwyborczych
wczasie,nawetjeśliwsystemiepartyjnymsąruchynawejściuiwyjściu.Po
trzecie,ideasystemuzakładapewnąciągłośćjegoelementów,wzwiązkuztym
systempartyjnymusizapewniaćokreślonystopieńtrwałościjegoelementów,
naprzykładpoprzezinstytucjonalizacjępartiipolitycznych.
Podstawowymelementemsystemupartyjnegojestpartiapolityczna.Wiele
definicjiprzedstawianychprzezbadaczykładzienacisknarolępartiijakołącz-
nikapomiędzyobywatelamiarządem.Przykładowo,SigmundNeumann(1958,
396)definiujepartięjakonwyodrębnionąorganizacjęaktywnychpolitycznie
aktorówspołecznych,którzydążądokontroliwładzywykonawczejibiorą
udziałwprocesiekonkurowaniaopoparciespołecznezinnympodmiotem
lubpodmiotamioodmiennychpoglądach.Takrozumianapartiapolitycznato
ważneogniwospajającesiłyspołecznezoficjalnymiinstytucjamirządowymi
iwiążącejezaktywnościąpolitycznąwramachszerszejwspólnotypolitycz-
nej”.GiovanniSartori(1976,25)podobniezwracauwagę,żepartiepolityczne
sąpierwszymiigłównymikanałami,którenłącząobywatelizrządem”.Ryszard
Herbut(2002,23124)zauważajednak,żewdefinicjachpartiipolitycznych
nadmiernieakcentowanajestrolapartiibędącejłącznikiempomiędzywładzą
aspołeczeństwem.Chodzituprzedewszystkimozbytwąskiepostrzeganiepar-
tiijedynieprzezpryzmatdziałańlegitymizujących.Innedefinicjekładąnacisk
nafunkcjepartiipolitycznych.Przykładowo,AnthonyDowns(1957,24125)
definiujepartiępolitycznąjakonkoalicjęosóbchcącychlegalnądrogązdobyć
kontrolęnadwładząwykonawczą”.JosephSchlesinger(1991)charakteryzu-
jepartięjakonzorganizowanągrupędążącądoprzejęciawładzywimieniu
grupy”.ZkoleidlaSartori’ego(1976,63)partiatogrupa,którabierzeudział
wwyborachijestzdolnadoobsadzeniawichwynikuswoimikandydatami
urzędówpublicznych”.KatarzynaSobolewska-Myślik(2004,9)wysuwaza-
rzut,żeopisywaniepartiipolitycznychprzezpryzmatfunkcji,jakiespełniają,
sprawia,żetrudnojeodróżnićodinnychstruktur(np.związkówzawodowych),
wykonującychpodobnefunkcje,atakże,żetrudnoodróżnićpartiedziałające
