Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
Wśródbadaczywciążtrwadyskusjadotyczącapojęciakonkurencyjności
przedsiębiorstwa,jejpomiaruiczynnikówrozwoju.
Współczesnateoriakonkurencjijestwyrazemewolucjiuwarunkowańgospoda-
rowaniaipoglądów,począwszyodujęciaklasycznegoipochwałwolnejkonkuren-
cji(XIXw.)przezkrytykęjejniedoskonałościwwarunkachmonopoliioligopoli
(XXw.),dozapoczątkowanejwlatach60.XXw.zmianypodejściamakroeko-
nomicznegonapodejściemikroekonomiczne[Wilczyński1960,s.11].Ponieważ
konkurowaniepoleganaharmonizacjipotencjałupodmiotuzmożliwościami
wynikającymizotoczeniarynkowego,wśródwieluklasyfikacjiimodelikonku-
rencji2możnawyróżnićdwagłównepodejściadojegodefiniowania:odstrony
rynku(nurtzewnętrzny)iodstronypodmiotugospodarczego(nurtwewnętrzny),
orazichodmianyimodelemieszane.
1.1.2.Szkołapozycyjna(nurtzewnętrzny)
Fundamentemszkołypozycyjnej(zapoczątkowanejwlatach70.XXw.)jest
przyjęciezałożenia,żecelemkonkurowaniajestosiągnięciepozycjikonkuren-
cyjnejwsektorze(narynku)przezstworzenieprzewagkonkurencyjnych,których
źródłamisą:optymalizacjakosztów,integracja,ekonomiaskaliizakresudziałania
orazspecjalizacja.Ogólnazasadatejszkoły,mówiąca,żewysokiudziałwrynku
podmiotuprzekładasięnaproporcjonalniewysokiezyski,byłaprzesłankąutożsa-
mianiakonkurencyjnościzpozycjąnarynku(wsektorze).Głównymprzedstawi-
cielemnurtuzewnętrznegobyłM.E.Porter.Reprezentancitejszkoły3zakładali,że
punktemwyjściadobudowyianalizystrategiikonkurencjijestotoczeniefirmy,
isugerowaliosiągnięcieokreślonejpozycjikonkurencyjnej,widzącwniejgłówne
źródłoprzewagikonkurencyjnej.Najważniejszymimetodamianalitycznymi
szkołypozycyjnejbyły:analizapięciusiłkonkurencji,mapagrupstrategicznych
[Porter2010,s.22–65i433–447]4,analizyportfeloweimacierzowe,np.macierz
atrakcyjnościipozycjikonkurencyjnejGeneralElectric,macierzrozwojuiudziału
BostonConsultingGroup[Garbarski,RutkowskiiWrzosek1997,s.107–118].
Analizaprzewagisłabościkonkurencyjnychpozwalanasformułowaniejednej
ztrzechstrategiikonkurowania,ato:wiodącejpozycjikosztowej,zróżnicowania
lubkoncentracji[Porter2010,s.57–64].Szkołapozycyjnawskazałaiuzasadniła
2Szczegółowącharakterystykętypówkonkurencjizewzględunaproduktyiwielkośćprzed-
siębiorstwznaleźćmożnanp.wpracy[Świtalski2005,s.156–157].W.Wrzosekwyróżniatrzy
rodzajekonkurencji:cenową,jakościowąiinformacyjną[1997,s.4].
3OpróczM.E.Porteraprzedstawicielaminurtuzewnętrznegobylim.in.E.Mason(1949)
iI.S.Bain(1959).Zob.[Śmigielska2007,s.23].
4Pierwszewydaniewspomnianejpracymiałomiejscew1980r.ibyłopoprzedzoneinnymi
publikacjamiautoranatentemat.
