Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
MAKRO-IMIKROSKŁADNIKIWDIECIEWEGAŃSKIEJ
BIAŁKO
Białkasąjednymiznajważniejszych
składnikówpokarmowych,ichnazwa
pochodziodgreckiegosłowaprotos,co
znaczy„pierwszy”-stądokreślenie
„proteiny”
.
Związkitestanowiąblisko20%
masyciałaludzkiego,pełniącfunkcje
budulcoweiregulacyjne,awsytu-
acjachkryzysowychrównieżenerge-
tyczne.
GŁÓWNEFUNKCJEBIAŁEK:
•wspomaganiewzrostuirozwo-
jumłodychorganizmów(również
wzrostuwłosówipaznokci);
•regeneracjatkanek(gojeniesięran,
wytwarzanieblizn);
•regulacjaprocesówenzymatycz-
nychihormonalnych(np.krzep-
nięciakrwi,udziałwprocesach
obronnychustroju,pracyukładu
odpornościowegoihormonalnego);
•regulacjagospodarkiwodnej;
•regulacjarównowagikwasowo-za-
sadowej;
•transport(jednobiałkoprzenosiże-
lazo,innewitaminęA,jeszczeinne
tlen);
•udziałwprocesiewidzenia(białko
światłoczułe-opsyna-przenosi
bodźceświetlnedozakończeńukła-
dunerwowego).
Powstawanie,czylisynteza,bia-
łekworganizmieczłowieka,odbywa
sięprzyudzialeaminokwasów.Ami-
nokwasy,obrazoworzeczujmując,
tomałecegiełkibudującebiałka.Ito
właśnieichobecnośćmazasadni-
czywpływnawartośćodżywcząpo-
szczególnychbiałek.Wyróżniasię
aminokwasyendogenne-któremogą
powstawaćwustrojuczłowieka,oraz
egzogenne-którychorganizmsam
niepotrafiwytworzyćiktórenależy
dostarczyćwpożywieniu.Niektóre
aminokwasysąwarunkowoniezbęd-
ne,czylipotrzebnewszczególnych
etapachżycialudzkiego,naprzykład
wsytuacjachstresowych,stanach
chorobowychczyokresieintensyw-
negowzrostudzieci.
Trzebapamiętaćrównież,żeoprócz
wspomnianej
funkcji
budulcowej
(mięśnie)iregulacyjnej(enzymy,hor-
mony,przeciwciała)białkapełniąrów-
nieżfunkcjeenergetyczne-zwłaszcza
gdybrakujeźródełenergii,takichjak
węglowodanyitłuszcze;wtedyko-
mórkizwiększająrozpadbiałekustro-
jowych,szczególniezmięśni,iwyko-
rzystująuwolnioneaminokwasyjako
źródłoenergii.
Tosamodziejesięwprzypadku
nadmiarubiałkawdiecie,któregoor-
ganizmniejestwstaniespożytko-
waćdocelówbudulcowych.Wtrak-
cieichprzemianpowstajeglukoza,
anastępniewkonsekwencjidalszych
przemiantłuszcz,któryodkładasię
wtkancetłuszczowejjakozapasener-
gii.Dlategoekspercipodkreślają,że
