Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ewolucjirozwinąłsięukładpokarmowy.Składnikipokarmowewystępująwpoży-
wieniuwpostacidużychcząsteczek,któreniemogąbyćprzyswojoneprzezorga-
nizmwtakiejpostaci,bymusłużyćjakoźródłoenergii(węglowodany,tłuszcze,
wmniejszymstopniubiałka)iskładnikówbudulcowych(białka,tłuszcze).Dlatego
musząbyćstrawione(rozłożone)domniejszychcząsteczek(Dcegiełek”),zktórych
sązbudowane:węglowodanyzłożone-docukrówprostych(głównieglukozy),biał-
ka-doaminokwasów,atłuszcze-dokwasówtłuszczowychiglicerolu.
Właściwyprocestrawieniaodbywasięprzyudzialeenzymówtrawiennych(trawienie
enzymatyczne),apoprzedzonymusibyćrozdrobnieniempokarmuiemulgacjątłuszczu
(trawieniemechaniczne),którezapewniajądostępenzymomtrawiennymdorozkłada-
nychcząsteczek.Niektórecząsteczkimogąpodlegaćtrawieniupodwpływemsubstancji
chemicznychzwanemuztegopowoduchemicznym.Przykłademsądwucukryulega-
jącerozkładowiwśrodowiskukwaśnym,aleprocestenniemaistotnegoznaczenia
wprocesietrawieniaskładnikówpokarmowychwprzewodziepokarmowymczłowieka.
Trawienieenzymatyczneprzebiegawtrzechetapach.Sąto:
»Trawieniewstępne-podczasktóregodużecząsteczkizostająrozłożo-
nedomniejszych,którejednaknadalpozostajązbytduże,bymogłybyć
wchłonięte(wyjątkiemsądi-itripeptydypowstającewwynikutrawienia
białkaskładającesięodpowiedniozdwóchitrzechcząsteczekaminokwa-
sów).Tenproceszachodziwświetleprzewodupokarmowegoprzyudziale
enzymówzawartychwślinie,sokużołądkowymisokutrzustkowym.
»Trawieniekontaktowe-wktórymcząsteczkipowstałewwynikupro-
cesutrawieniawstępnegosąrozkładanedocząsteczekDcegiełek”,które
następniezostająwchłonięte.Tenproceszachodzinapowierzchnijelita
cienkiegonatzw.rąbkuprążkowanym.
»Trawieniewewnątrzkomórkowe-dotyczydi-itripeptydów,któremogą
byćwchłanianedokomóreknabłonkajelitowego,gdzieodpowiednie
enzymyrozkładająjedoaminokwasów.
Enzymytrawiennedziałającewprzewodziepokarmowym,wykorzystywanedotra-
wieniaspożywanychskładnikówpokarmowych,zaliczanesądoklasyhydrolaz.En-
zymytehydrolizują,czylirozkładająprzyudzialewody,wiązaniachemicznewy-
stępującewmakrocząsteczkachpokarmowych(ryc.1.4).Jesttoreakcjaprzeciwna
doreakcjiichsyntezy,jakazachodziwkomórkachroślinnychizwierzęcychbędących
źródłemnaszegopożywienia.
Enzymytrawiennewykazująwysokąspecyficzność,czylihydrolizujątylkookreślony
rodzajwiązaniachemicznego.Itakwyróżniasię:
»Glikozydazy-hydrolizująwiązaniaglikozydowewystępującewdwucu-
krachiwęglowodanachzłożonych(skrobi,glikogenie).Enzymywystępu-
jącewsokachtrawiennychczłowiekasąwstanierozkładaćgłówniewią-
zaniaokonfiguracjiα,natomiastwiązaniaβ(występującenp.wcelulozie)
niesąwwiększościhydrolizowane(wyjątkiemjestm.in.laktoza),dlate-
gocelulozęzaliczasiędobłonnikapokarmowego.Enzymytenazywane
Układpokarmowy–budowa,funkcje,regulacjadziałania
9