Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DLACZEGOZEBRYNIEMAJĄWRZODÓW?
24
czysięstresującezdarzenie,reakcjastresowamożepotencjalniestaćsięniszcząca.
Ogromnyodsetekchoróbpowiązanychzestresemtozaburzeniawynikająceznad-
miernychreakcjistresowych.
Przyostatnimzałożeniu,będącymjednązgłównychideitejksiążki,należy
wspomniećokilkuistotnychograniczeniach.Nabardzopowierzchownympoziomie
możnasformułowaćpłynącyzniegowniosek,żestresorywpędzająnaswchorobę
lub,jakpodkreślanonakilkuostatnichstronach,żetoprzewlekłelubpowtarzające
sięstresorywpędzająnaswchorobę.Bardziejwłaściwiebyłobypowiedzieć,żeprze-
wlekłelubpowtarzającesięstresorypotencjalniemogąwpędzićnaswchorobęlub
podwyższyćryzyko,żezachorujemy.Stresory,nawettenajsilniejsze,powtarzającesię
czyzzałożeniaprzewlekłe,nieprowadządochorobywsposóbautomatyczny.Atema-
temostatniegodziałutejksiążkijestwyjaśnienie,dlaczegoniektórzyludziezapadają
nachorobypowiązanezestresemłatwiejniżinni,narażeninaidentycznestresory.
Trzebajeszczepodkreślićpewnądodatkowąkwestię.Stwierdzenie,żeDprzewle-
kłelubpowtarzającesięstresorymogązwiększyćtwojeryzykozachorowania”jest
błędne,choćwsposóbnatylesubtelny,żezdawaćbysięmogło,iżchodzioseman-
tyczneposzukiwaniedziurywcałym.Taknaprawdęnigdyniemamydoczynienia
zprzypadkiem,wktórymstressprawia,żezachorujeszlubtylkozwiększyszryzyko
zachorowania.Streszwiększaryzykozapadnięcianachoroby,któresprawiają,żejesteś
chory,ajeślijużzłapałeśchorobę,streszwiększaryzyko,żetwójukładobronnysobie
zniąnieporadzi.Torozróżnieniejestistotnezkilkupowodów.Popierwsze,umiesz-
czającwięcejkrokówmiędzystresoremazachorowaniem,możemylepiejwytłuma-
czyćróżniceindywidualne–dlaczegotylkoniektórzychorują.Cowięcej,wyjaśniając
pewienciągzdarzeńmiędzystresoramiachorobą,łatwiejjestopracowaćsposobyin-
gerowaniawówproces.Iwkońcudziękitemuzaczynamyrozumieć,dlaczegokon-
cepcjastresuwielulekarzomwydajesiępodejrzanaczyśliska.Medycynakliniczna
tradycyjniejestcałkiemniezławformułowaniustwierdzeńtypu:DCzujeszsięchory,
bomaszchorobęX”,jednakzazwyczajznaczniegorzejsobieradzizwyjaśnieniem,
dlaczegozapadłeśwłaśnienachorobęX.Idlategolekarzeczęstomówią:DCzujeszsię
chory,bomaszchorobęX,aniezewzględunajakieśpowiązanezestresembzdury”;
takiepodejścieignorujepierwotnąrolęstresorówwpowstawaniuczypogarszaniu
przebieguchoroby.
Pamiętajączałożeniateoretyczne,możemyterazprzejśćdozadaniapolegającego
nazrozumieniuposzczególnychelementówtejukładanki.Rozdział2przedstawia
hormonyiukładymózgowezwiązanezreakcjąstresową:któresięuaktywniająpod-
czasstresu,aktóresąhamowane?Toprowadzidorozdziałówod3do10,którewtym
kontekścieprześwietlająpojedynczeukładynaszegoorganizmu.Wjakisposóbowe
hormonyzwiększająnapięciewukładziesercowo-naczyniowympodczasstresuijak
przewlekłystreswywołujechorobyserca(rozdz.3)?Wjakisposóbhormonyiukłady
neuronalnemobilizująenergiępodczasstresuijaknadmiarstresuprzyczyniasiędo
schorzeńzwiązanychzenergetycznymfunkcjonowaniemorganizmu(rozdz.4)?Itak
dalej.Rozdział11omawiainterakcjemiędzystresemasnem,koncentrującsięszcze-
gólnienatym,jakstreszaburzasenijakbraksnujeststresorem.Rozdział12opisuje
rolęstresuwprocesiestarzeniasięiniepokojącedoniesienia,żetrwająceprzezdłuż-
szyczasdziałanieokreślonychhormonówwydzielanychpodczasstresumożefak-
