Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WacławStankiewicz
lubirracjonalne,aleniesąwsposóboczywistyopartenapewnychzasadach.
Chodzipoprostuoto,żepoglądykażdejjednostkisąspójnezzasadamilogiki,
natomiastosądspołeczny(socialjudgement)tezasadynarusza,chociażbyna
gruncieetyki.Wartoprzypomniećoznaczeniujakiewtychrozważaniachprzy-
niosłapublikacjaiźniejszadyskusjanatematteorematuniemożności
twierdzeniasformułowanegoprzezKennethaArrowa.
Zagadnieniestajesięintelektualnieniebezpieczne,jeżelidochodzimydo
wniosku,żenawettylkodwóchprzedstawicielihomoeligensniemożeuzgod-
nićwspólnejpreferencji,awięcipodjąćracjonalnejdecyzjigrupowej.Wiemy,
żedobradecyzjagrupowapowinnawspieraćsięnastępującychkryteriach:
uniwersalności,suwerenności,brakudyktatury,monotonicznościiniezależ-
nościnieistotnychalternatyw.Arrowdowiódł,żejeśliwdwuosobowejgrupie
wybierającychwystępująprzynajmniejtrzymożliwości,toniemametodyspeł-
niającejwymienionekryteria.Naszhomoeligensmusibyćodpornynapro-
pagandęwszechmocnejdemokracjiiuczyćsięciąglezkoniecznościąpokony-
waniasprzecznościinteresów.
Nawettakograniczoneskupienieuwaginamiejscuzajmowanymprzez
kategorię„wybór”wfilozofiiibliżejwmetodologiinauk,dowodzisłusz-
nościwykorzystaniadoktrynpozytywizmuiwspółczesnegopluralizmu.Karte-
zjański„człowiekmyślący”przygarniarównież„człowiekawybierającego”.
Podstawymetodologiczneekonomikiinstytucjonalnej,wykorzystaniearsenału
indywidualizmuiholizmuorazistotnychfragmentówteoriiracjonalnościpo-
kazujepowiązaniahomoeligensztakupowszechnionymimodelamiczłowieka
gospodarującego,uprawiającegopolitykęiuwikłanegowprocesyspołeczne.
Twierdzę,żepojęcieimodelhomoeligensmożedobrzesłużyćekonomicein-
stytucjonalnej,byćłącznikiemznaukamispołecznymiiułatwićdziałanieprak-
tykomżyciagospodarczegoipolitycznego.Przydasięjego„skrępowana”ra-
cjonalnośćinarastająceuznaniewlicznychinstytucjach.
Decyzjewbazowychinstytucjach
Wędrówkępoobszarzezajmowanymprzezinstytucjebazowemoże
homoeligenszacząćodinstytucjiwłasności,taksilniezwiązanejzproblema-
tykąpaństwaiprawa,najeżonejkonfliktamispołecznymiibędącejźródłem
niekończącychsiędyskusji.Prawiekażdadecyzja,każdywybórdotyczyrelacji
30