Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Usługiużytecznościpublicznejcharakteryzująsiępodobnymicechamijakdo-
brapubliczne,czylibrakiemewentualnościwykluczeniakogokolwiekzmożli-
wośćkorzystaniaznichoraznierywalizowalnościąwichkonsumpcji.Ponadto
ważnejestfinansowewsparcieprzezwładzępublicznąichwytworzenia.Dofinan-
sowanieusługiużytecznościpublicznejmabezpośredniwpływnajejcenę,która
dlaużytkownikówstajesiębardziejdostępna.
Dobrapublicznesąfinansowane(bądźwspółfinansowane)ześrodkówpu-
blicznych(centralnychi/lubsamorządowych).Wkonsekwencjikonsumpcjazbio-
rowafinansowanajestzewnętrznie,adobropublicznedostępnejestbezpłatnie
bądźzaniewielkąopłatą.Jesttopodejściestricteteoretyczne.Bezpłatnośćdóbr
publicznychjesttylkopozorna,comożepowodowaćichniewłaściwewykorzy-
stywanie,awskrajnychprzypadkachmarnotrawienie.Kosztyprodukcjidóbrpu-
blicznych,którewcałościponoszonesąprzezsektorpubliczny,faktycznieobcią-
żająwszystkichmieszkańców(zbiorowo).
Sposóbfinansowaniapozwalawyróżnićdobraspołeczne(społeczniepożąda-
ne),którejakzauważonowcześniejmogąbyćelementemdóbrpublicznychsen-
sulargo.Zewzględunacechymogłybybyćdobramiprywatnymi,leczzpowodu
znaczenia(np.służbazdrowia,szkolnictwo)sądostępnedlacałegospołeczeństwa.
Zakresświadczeniadóbrspołecznychuzależnionyjestodpolitykispołecznejifi-
nansówpublicznychprzeznaczanychnatencel.Przesłankąichfinansowaniajest
umożliwienie,najczęściejbiedniejszejczęścispołeczeństwa,dostępudotychdóbr.
Bezwsparciapublicznegokorzystanieznichbyłobyniemożliwebądźzakresich
świadczeniabyłbyzdecydowaniemniejszy,cozwiązanejestzalokowaniemzaso-
bównazasadachrynkowych.JakzauważaD.Begg,konsumpcjadobraspołeczne-
gojestniewielka,jednakjegocenaniepowinnaograniczaćmożliwościzakupu78.
Dobrapublicznesensulargosąreglamentowanezapomocąopłatzaichużyt-
kowanie.Opłatytemogąbyćpobieraneprzezpaństwoi/lubsamorząd.Przykła-
demjestinfrastrukturatransportu,zaktórąpobieranesąopłaty(np.wPolsce
podatekzawartyjestwceniepaliwa)79.JaktwierdziJ.Stiglitz,opłatyzaużytko-
waniemożnauznaćzanajbardziejsprawiedliwysposóbzapłatyzakorzystanie
zdóbrpublicznych,sąonebowiemopartenazałożeniu,żewięcejpłacąteosoby,
któreosiągająwiększekorzyści80.
78
D.Begg,S.Fischer,R.Dornbusch,Ekonomia-Mikroekonomia,PWE,Warszawa1997,s.108.
79
Szerzejzob.T.Kwarciński,Dostępdoinfrastrukturyjakoskładnikkosztuwytworzeniausługitrans-
portowejnaprzykładzietransportusamochodowegoikolejowego,ZeszytyNaukoweUSnr814,nPro-
blemyTransportuiLogistyki”2014,nr26.
80J.Stiglitz,Ekonomiasektora…,s.152.
30
