Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMIOTDOŚWIADCZENIAZMYSŁOWEGO
Kwestiaprzedmiotudoświadczeniazmysłowego,nnakierowania”
takiegodoświadczenianacoś,awięctakrozumianejjegoninten-
cjonalności”
,przybliższymwejrzeniuokazujesięmnogościązagad-
nień,którąnależałobyoddaćmożliwiezrozumiałymjęzykiem,nie-
doprowadzającymjużnawstępiedoniepotrzebnychkomplikacji1.
1nTerazjednak-jaksięzdaje-porządekwymaga,abymprzedewszystkim
wszelkiemojemyśleniepodzieliłnapewnerodzajeizbadał,naktórychwłaściwie
znichpolegaprawdaifałsz.Niektóreznichsąjakgdybyobrazamirzeczyitymtylko
właściwieprzysługujenazwaidei,gdynaprzykładmyślęoczłowieku,chimerze,nie-
bie,aniele,Bogu.Innejednakmająjakieśodmiennejeszczeformy;gdynaprzykład
chcę,gdysięboję,gdytwierdzę,gdyprzeczę,wtedywprawdziezawszeujmujęjakąś
rzeczjakoprzedmiotmojejmyśli,lecztakżeogarniammyślącoświęcejniżpodo-
bieństwodotejrzeczy.Znichjednenazywająsięchceniamialbouczuciami,drugie
zaśsądami”(R.Descartes,MedytacjeopierwszejflozofiwrazzZarzutamiuczonych
mężówiOdpowiedziamiautoraorazRozmowazBurmanem,przeł.M.iK.Ajdukiewi-
czowie,PWN,Warszawa1958,t.I,Medytacjatrzecia,s.47-48).Wartotakżeodrazu
wspomniećobardziejwspółczesnymwyrażeniupojęciaintencjonalności(F.Brenta-
no,Psychologiazempirycznegopunktuwidzenia,przeł.W
.Galewicz,Wydawnictwo
NaukowePWN,Warszawa1999,s.126).PrzywoływaneprzezBrentanapojęcieinten-
cjonalnościwywodzisięwostatecznościniezfilozofiiKartezjuszaanizescholastyki,
leczzbadańnadzmysłowościąprowadzonychprzezArystotelesawtrzeciejksiędze
rozprawyOduszy.Wtejsprawiezob.K.Hedwig,Intention:OutlinesfortheHistory
ofaPhenomenologicalConcept,nPhilosophyandPhenomenologicalResearch”1979,
vol.39,no.3,s.326-340.Mimotonawiązaniedoscholastykiwnaturalnysposób
decydujeopokrewieństwiestanowiskaBrentanaiujęciaKartezjusza,dającegopo-
cząteknowożytnymrozważaniomnadintencjonalnością.WujęciuBrentanaprzed-
miotkoniecznieprzysługującyzjawiskupsychicznemunintencjonalnieinegzystuje”
wnim,możeteż(aleniemusi)zarazemistniećpozanim(spostrzeżeniezmysłowe,
rozumianejakopsychiczneaktysłyszenia,widzeniaitd.,oczywiściecharakteryzuje
siętakpojętąintencjonalnością).Możnakoncepcjętęrozumiećtak,żegdyprzedsta-
wiamsobieprzedmiotrealny,onwłaśniejestprzedmiotemmojegoprzedstawienia,
natomiastgdyprzedmiotprzedstawieniarealnyniejest,jegoistnieniepolegawłaśnie
natym(itylkonatym),żemampewneprzedstawienie,doktóregoopisuużyjęnazwy
tegoprzedmiotu,ijedyniewtymznaczeniunintencjonalnieinegzystuje”onwmoim
