Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Doświadczeniezmysłowewświetlefilozofiinowożytnej
czyniącychztegojęzykakoniecznąiniezmienną(aprzynajmniej
właściwąalbooptymalną)formęnaszychmyśli.Trudnośćpolega
wtymprzypadkunatym,żezałożenieonormatywnymcharakterze
njęzykapotocznego”niewydajesiępostulatemznaczeniowymznaj-
dującymsięwewnątrztakiej(rzekomej)całości.Samjęzykpotocz-
nydopuszczamożliwośćkorygowaniagopodwpływemfaktów;
nietylenakazujedostosowywaćfenomenydojęzyka,ileumożliwia
wygodnedostosowywaniejęzykadofenomenów,zwłaszczadonie-
znanychdotądiprzeztoniewpływającychjeszczenapraktykęjęzy-
kową.Języktenniejestwięcjakimkolwiekźródłemwiedzyospo-
strzeżeniuzmysłowymorazcharakteryzującejgointencjonalności,
aleconajwyżejjejwyrazem,itoniezawszenadążającymzazmiana-
mi.Paradoksalniewięc,idączawskazówkamizawartymiwjęzyku
potocznym,niemusimyczynićzjęzykapotocznegoźródłanorma-
tywności,aczyniącjęzyktakimźródłem,naruszamyzawartewnim
wskazania.Takwięcabyuczynićjęzykpotocznynietylkosposobem,
wjakimówimyimyślimy,aletakżesposobem,wjakipowinniśmy
mówićimyśleć,należywykroczyćpozatezywywiedzionezsamych
zasadtakiegojęzyka,cowymagabliższegookreśleniapojęćowej
zgodnościizasadnościorazpodaniasposobu,wjakimożnabyje
mierzyć.Stawiatopodznakiemzapytaniatrwałośćiwartośćkon-
cepcjiintencjonalnościgramatycznej-bezdodatkowychzałożeń
mówionanieotym,jakąintencjonalnościąmusisięcharakteryzo-
waćdoświadczeniezmysłowe,jakącechęnależywięcmuprzypisać,
aleotym,jakąmożnajejprzypisywaćzgodniezobecnąpostacią
tegojęzyka,jakimjestjęzykpotoczny5.
5
Mimożekrytycyzmwstosunkudojęzykapotocznegostanowiłwfilozo-
fiipostawęrozpowszechnioną,nawspółczesnośćwsposóbszczególnyoddziałała
ujemnaocenajęzykapotocznegojakodaleceniedoskonałegonarzędziapoznaw-
czego,dokonanaprzezGottlobaFregego.Por.zwłaszczaÜberdiewissenschafliche
BerechtigungeinerBegrifsschrif[w:]G.Frege,BegrifsschrifundandereAufsätze.
ZweiteAufage,mitE.HusserlsundE.Scholz’AnmerkungenherausgegebenvonIg-
nacioAngelelli,GeorgOlmsVerlag,Hildesheim1993,s.106-114.WedleFregegoza
logicznymankamentnależyuważaćjużnawetpozornieintuicyjneodróżnieniepod-
miotuiorzeczeniaoraztraktowaniezdaniajakoichpołączenia.Podbezpośrednim
lubpośrednimwpływemFregegoodmówiłoregułomnjęzykapotocznego”norma-
tywności(ilogiczności)wieluwspółczesnychfilozofówilogików,przedkładających
idealizująceikorygującetenjęzykkonstrukcjeformalnenadczystoopisowąrekon-
strukcjęjęzykanaturalnego,np.BertrandRussell,RudolfCarnap,AlfredTarskiczy
