Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
Niesposóbwyraźnieoddzielićdoświadczenia
estetycznegooddoświadczeniaintelektualnego,
bowiemtodrugiemusimiećpiętnoestetyczne,
abystaćsięcałkowite1.
JohnDewey
KsiążkaJohnaDeweyaz1934roku,zatytułowanaSztukajakodoświadcze-
nie,stałasięinspiracjąipunktemodniesieniadlaestetykipragmatycznejiso-
maestetyki,rozwijanychwspółcześniemiędzyinnymiprzezRichardaShus-
termanaiMarkaJohnsona.Deweysprzeciwiałsięizolacjisztukiwzględem
codziennegożyciaisprawznimzwiązanych.Znaczącorozszerzyłpojęcie
sztuki,utożsamiającjązeswoiścierozumianymdoświadczeniemestetycz-
nym.Jegostanowiskowskazałonoweperspektywydlarefleksjiestetycznej,
otwierającjąnatesferyżyciaidoświadczenia,którelokowałysiępozaobsza-
remjejtradycyjnychzainteresowań.Jednąztakichsferjestsferapoznawcza,
wtradycjiczęstoprzeciwstawianasztuce.
Celemniniejszejksiążkijestkonceptualizacjapoznaniaintegralnego
woparciuozagadnieniedoświadczeniawestetycepragmatycznejisoma-
estetyce.Deweynieposługiwałsięsformułowaniemflpoznanieintegralne”.
Pisałnatomiastofldoświadczeniuintegralnym”,odnoszącjejednakdosfe-
ryszerszejniżpoznawcza.Wprowadzamkategorięflpoznaniaintegralne-
go”naoznaczeniepoznania,któremacharakterestetyczny,czyliopierasię
naswoiścierozumianymdoświadczeniuestetycznym.Inaczejniżpoznanie
flczysto”intelektualnenieogniskujesięononarozumie,alewymagarów-
nieżuwzględnieniazmysłów,uczuć,cielesności,atakżewyobraźni,intuicji,
czylizaangażowaniaflcałego”człowiekaorazjegotwórczegoibezpośrednie-
gowspółdziałaniazotoczeniem.Dopominasięonorównieżpotraktowania
środkówwiodącychdorezultatujakointegralnejczęścipoznania.Przymiot-
nikflintegralne”oznaczawtymkontekścieflscalone”,flotwarte”,flharmonij-
ne”,alenieflniezróżnicowane”,flhomogeniczne”,flstopione”,fljednolite”.
1J.Dewey,Sztukajakodoświadczenie,tłum.A.Potocki,ZakładNarodowyImieniaOssoliń-
skich,WydawnictwoPolskiejAkademiiNauk,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1995,s.49.
7
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
