Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Częśćpierwsza.„Miasto–teatr”
byłMarcinolszyński,fotograf(właścicielatelierPrimprzyul.Senatorskiej),naj-
lepszyuczeńBeyera,popularnywśrodowiskumalarzyiludziteatru.Wpracow-
niachdrzeworytniczychdziałającychprzyczasopismachpracowałowielumalarzy
igrafików,m.in.WojciechGerson,JuliuszKossak,AleksanderLesser,którzypozo-
stawaliwbliskichkontaktachzTeatramiWarszawskimi.
Kontynuującspacer,trzebawspomniećolicznychskwerkachiparkach,które
byłyupragnionymwytchnieniemodruchuulicznego,atakżeoczyszczającymfil-
tremdlamiastapozbawionegokanalizacji.Wernickpisał:
nNiespodziankędlanas,wtymosobliwymmieściestanowiogromnailośćzieleni,takwpo-
stacidużychzałożeńparkowych,jakilicznychniewielkichskwerkówwcentrummiasta.Kto
chciałbypozbyćsięprzeświadczenia,iżSłowianieniemajązrozumieniaizamiłowaniadla
zdobnictwaroślinnego,dlalasówidrzew,winienkonieczniezwiedzićWarszawę.Niemy-
ślęwtejchwilinawetoogrodzieSaskim,jednymznajwiększychinajpiękniejszychparków
wsamymcentrumtejeuropejskiejstolicy,leczotym,iżspoglądająckuwylotowijakiekolwiek
dłuższejulicy,trafiasięzakażdymrazemnawyspyzieleni,naklombyigrupydrzewikrze-
wów.(...)Wszędzie,gdzietylkopozwalanatoszerokośćulicy,ciągnąsięwysokieszpalery
drzewikrzewów,lip,bzuiakacjiorazstaranniewypielęgnowanetrawnikiirabatykwiatów”30.
Kierującsięteatralnymtropem,należyzaglądnąćdoulubionegomiejscaspace-
rówwarszawian-OgroduSaskiego.
nJużwcześnieranowspaniałamuzykakoncertowawabipublicznośćdozachodniejjegoczęści,
gdziewhalikolumnowejwstylurzymskim,wzniesionejwspecjalnychZakładachWódMine-
ralnych,wydajesięwodęleczniczą.oferowanazadarmoporannamuzykauprzyjemniaprze-
chadzki,nietylkozażywającymwodnejkuracji,leczcałejodwiedzającejparkpubliczności”31.
Wszyscybywalcyogroduwiedzielidobrze,komuzawdzięczająprzyjemności
muzyczne-jednejznajbardziejznanychpostaciwWarszawie,kompozytorowi
idyrygentowiorkiestrymuzykiantraktowejTeatruRozmaitości-LeopoldowiLe-
wandowskiemu.Tojegoorkiestrabyłatakżenatrakcjąprzytzw.wodachmineral-
nychwogrodzieSaskimimiałamarkępierwszegowstolicyzespołumuzycznego
(pozaoperąoczywiście);niemałoprzyczyniłasięteżdofrekwencjiwRozmaitoś-
ciach.Wkarnawaleniebyłobaluwżadnymarystokratycznymdomubezorkiestry
Lewandowskiego”-wspominałpolatachaktorPawełowerłło32.
ogródSaski,choćpołożonywsamymcentrummiasta,obokruchliwychulic
orazmiejscatargowego-placuŻelaznegoindozwolonyzasadniczowszelkiej
publiczności”33,byłchronionąoaząspokojuiwytchnienia.Zamykanogonanoc,
awciągudniawejściapilnowalistrażnicy,wpuszczająctylkoubranychnpoeu-
ropejsku”mieszkańców,azakazującwejściabiedakom,ludnościżydowskiejoraz
nniosącymciężkiepakunkiitym,którychpowierzchownośćzdradzaprzynależ-
nośćdosłużbydomowejlubstanurobotniczego”-nacobezustannienarzekano,
30
FritzaWernickaopisWarszawyz1876roku[w:]Sudiawarszawskie,t.VI,s.308.
31
Tamże,s.320.
32
P
.owerłło,Ztamtejstronyrampy,Kraków1957,s.246.
33
FritzaWernickaopisWarszawyz1876roku[w:]Sudiawarszawskie,t.VI,s.321.
