Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Częśćpierwsza.„Miasto–teatr”
trudniającrzeszęrosyjskichurzędnikówicałkowiciezakazującużywaniatamję-
zykapolskiego.
IdącKrakowskimPrzedmieściemwstronęKolumnyZygmunta,niemożna
byłoniezauważyćpięciuzłoconychkopułsoboruprawosławnegoŚwiętejTrójcy
przyul.DługiejprzerobionegozdawnegokościołaPijarów.Naulicyzwracałyuwa-
gędwujęzyczneszyldy,obowiązującewmieścieodroku1864(napisyrosyjskienie
mogłybyćmniejszeodpolskichinależałojeumieszczaćprzedlubnadpolskimi),
orazobecnawszędziefrancuszczyzna,licznecafè,coifeur(wtensposóbomijano
sprytnienakazrosyjsko-polskichszyldów!17).Rokdzielonowedługtzw.starego
stylu(zgodniezkalendarzemjuliańskim).obowiązywałprzedewszystkimwad-
ministracji;wprasieczynaafiszachpodawanopodwójnedatynp.1/13stycznia18.
obowiązującąwalutąbyłyrublesrebrne(dalejrs)ikopiejki,alewpraktycewciąż
przeliczanojenazłotepolskie(1rsrównałsięmniejwięcej6złotym).Topodwójne
obliczemiastabyłobezwątpieniajegonajwyraźniejszącechą-Warszawapolska
irusyfikowana,tętniącażyciemipogrążonawciszy.
Spacergłównąulicąmiastatookazjadopierwszegospotkaniazteatrem.Wśród
mijanychwystawsklepowychszczególnezainteresowanieprzechodniówwzbudza-
ływystawyzakładówfotograficznych(tylkonaKrakowskimPrzedmieściubyłoich
ażpięć!19),naktórychrozpoznawanoznanetwarzeaktorekiaktorówTeatrówWar-
szawskich.DynamicznierozwijającasięwXIXwiekusztukafotografiiniewątpli-
wieprzyczyniłasiędowzmocnieniapopularnościiutrwaleniasławylegendnepoki
gwiazd”
20.
PrzechodzącobokHoteluEuropejskiego,niesposóbniewspomniećoKarolu
Beyerze-wWarszawiepostacilegendarnej-nietylkopionierzefotografii,podjego
skrzydłamirozwijającejsięintensywnieodlatczterdziestych,aletakżecenionymar-
cheologu,numizmatykuioddanymPolscepatriocie,którywlatachpięćdziesiątych
isześćdziesiątychprowadziłtutajznanyzakładfotograficzny21.Wpracownimi-
strzaBeyeranarodziłasięnwarszawskaszkołafotografiiteatralnej”22.Beyerwyko-
nał(okołoroku1860)jednezpierwszychfotografiiaktorskich,m.in.powszechnie
znanezdjęciaLudwikaPanczykowskiegowroliDyndalskiegoorazJózefaRychtera
wroliCześnikawZemścieAleksandraFredry23.WlatachsiedemdziesiątychXIX
17
Za:S.Kieniewicz,dz.cyt.,s.236.
18
Tzw.nowystyl(wgkalendarzagregoriańskiego)wyprzedzałtzw.starystyl(wgkalendarza
juliańskiego)wlatach1800-1899o12dni.Wksiążcestosujędatywgnowegostylu.
19
Wlatach1865-1867wWarszawiedziałały23zakładyfotograficzne.Za:K.Lejko,Warszawa
wobiektywieKonradaBrandla,Warszawa1985,s.19.
20
Zob.takżeA.Wanicka,Innespojrzeniena„epokęgwiazd”[w:]NoweHistorie1.Ustanawianiehistorii,
red.A.Adamiecka-Sitek,D.Buchwald,D.Kosiński,Warszawa2010,s.157-192.
21
WpracowniwHoteluEuropejskimBeyerwykonałsłynnąfotografięnPięciupoległych”podczas
głośnejmanifestacjinaKrakowskimPrzedmieściu25II1861roku.Zaopozycyjnądziałalność
skazanogonazesłanienaSyberię,ajegoogromnymajątekskonfiskowano.Kiedypowróciłwroku
1865,angażowałsięwróżnenoweinicjatywy,jednaktrapionykłopotamifinansowymi,zmarł
schorowanyw1877roku.Za:W
.Żdżarski,Historiafotografiwarszawskiej,Warszawa1974,s.29.
22
Zob.E.Makomska,WystawafotografiteatralnejwWarszawie,nFotografia”1960nr1.
23
Tamże.
