Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Ks.prof.drhab.KazimierzRynkiewicz
zmysłową”induszęwegetatywną”,realizujesięwprocesiemyślenia
racjonalnegoidążeniawolitywnego.Człowiekpozbawionycnotynie
potrafisięopanować.Chociażpotrafirozeznać,copowinienczynić,
togdydochodzidofaktycznegodziałania,okazujesięzbytsłabyiule-
gaswoimemocjomipożądaniom.Dążeniewolitywnepozostajewięc
tutajbezowocne.Natomiastczłowiekcnotliwy,gdyznajdziesięwtakiej
samejsytuacji,potrafiopanowaćswojeemocjeipożądania.Dążenie
wolitywnepodążazatemowocniezamyśleniem7.Relacjęzachodzącą
międzyrozumemiskłonnościamiPlatonnp.porównałdorelacjiza-
chodzącejmiędzywoźnicąirumakami.Podobniejakwoźnicakieruje
rumakami,takrozumpowinienkierowaćskłonnościami8.
RozważaniaArystotelesadotyczącecnotymająwszechstronnycha-
rakter,ponieważobejmująnietylkopłaszczyznępraktyczną(cnoty
etyczne),lecztakżepłaszczyznęteoretyczną(cnotydianoetyczne)9.Na
obutychpłaszczyznachkoniecznajestsystematycznapracazwiązana
zwychowaniemczłowiekadożyciacnotliwego.Takmożnateżrozwi-
jaćcnotęsprawiedliwości.
2.2.Szczególnycharaktercnotysprawiedliwości
Wyćwiczenieiposiadaniecnótetycznychpomagaosobieludzkiejopa-
nowaćtrybyzmysłoweiemocje.Wswoimdziałaniuizachowaniu
człowiekcnotliwyniedążyjedyniedotego,byodczuwaćzadowolenie
iunikaćbólu.Abyzachowanieetyczneukierunkowaćnadobro,potrze-
bamądregowychowania.Przytymniechodzitylkoodobropojedyn-
czejosoby,leczodobrocałegospołeczeństwa.Troskaodobrowspólne
7
Por.tenże,ÜberdieSeele(Deanima),w:tenże,PhilosophischeSchrifteninsechs
Bänden,Bd.6,Hamburg1995,II,s.1,3inast.
8
Por.Platon,Phaidros,w:tenże,SämtlicheDialoge,Bd.2,dz.cyt.,s.246.
9
TablicacnótArystotelesawygląda-wskrócie-następująco:(1)cnotyetyczne
(=cnotywścisłymznaczeniu)dotyczą:(a)ogólnie:odwaga,umiarkowanie;(b)posia-
dania:szczodrość,serdeczność;(c)poważania:zdrowaambicja,łagodność;(d)komu-
nikacji:prawdomówność,żartobliwość,przyjacielskość;(e)polityki:sprawiedliwość;
(2)cnotydianoetycznedotyczątego,co:(a)nieulegazmianie:rozum,nauka,mądrość;
(b)ulegazmianie:sztuka,rozsądek(por.A.Anzenbacher,EinführungindieEthik,Düs-
seldorf2003,s.141inast.).
