Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PodstawywychowaniaiformacjiwkontekścieetykiArystotelesaiKanta
15
zakładapoczuciesprawiedliwości.Równieżsprawiedliwość,podobnie
jakpozostałecnotyetyczne,możnanabyćnadrodzewysiłkuićwicze-
nia.Arystotelesprzypisujesprawiedliwościnajwyższąrangępośródcnót
etycznych,ponieważwpływaonawsposóbszczególnynakształtżycia
społecznego,tworzącegopłaszczyznędlarozwojuwszystkichcnót.
Arystoteleszagadnieniemsprawiedliwościzajmujesięwpiątejksiędze
Etykinikomachejskiej,dokładniejmówiącwkontekściepojęcianiespra-
wiedliwości.Jakzostałojużpowiedziane,sprawiedliwośćzawierawsobie
wszystkiecnotyijestwarunkiemkoniecznymkażdejformystabilnego
współżycia.Zadaniemsprawiedliwościjesttroskaoto,bymożliwie
skuteczniewyeliminowaćniesprawiedliwośćzobszarużyciajednostki
ispołeczeństwa.Arystotelesmówioniesprawiedliwościnwszerokim”
inwąskimznaczeniu”.Itaknniesprawiedliwośćwszerokimznaczeniu”
występujewtedy,gdyktośnp.łamieprawo,któregocelemjestregulo-
wanietego,cosłużywszystkimludziom;natomiastgdyprawojestza-
chowywane,mamydoczynieniazesprawiedliwością.Takieszerokie
pojęciesprawiedliwościobejmujewszystkiecnotyrazemwzięte.Nie-
sprawiedliwośćwnwąskimznaczeniu”polegazaśnatym,żektośchce
miećwięcejniżinni;chodzitutajzatemonierównośćspołeczną.Tosamo
dotyczysprawiedliwościwtymwąskimznaczeniu.Polegaonanatym,
byistniejącedobrarównorozdzielić.Należytutajzauważyćdwierze-
czy:chodziodobra,któreniezależąwzasadniczejmierzeodnas,leczod
losu(posiadanie,cześć,zdrowie).Dobratesą-samewsobie-zawsze
dobre,tzn.lepszejestichposiadanieniżnieposiadanie,conieoznacza
jednak,żedobresąwrównymstopniudlakażdegoczłowieka,bowiem
wniektórychokolicznościachmogązostaćnadużyte.Sprawiedliwość
wnwąskimznaczeniu”,awięcnsprawiedliwośćszczegółowa”,jestza-
temcnotąpośródinnychcnót.Arystotelesrozróżniadwieformytejcnoty.
nSprawiedliwośćszczegółowa”,gdyprzyjmujeformępierwszą,rozdzie
-
ladobrapodzielnewśródczłonkówwspólnoty.Natomiastnsprawiedli-
wośćszczegółowa”,gdywystępujewformiedrugiej,korygujerelacje
istosunkimiędzyludźmi,powstałenaskutekichdziałańizachowań10.
10
Por.Arystoteles,NikomachischeEthik,dz.cyt.,V
,s.1inast.Por.takżeF.Ricken,
PhilosophiederAntike,Stuttgart2000,s.184inast.
