Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Literaturagdańska.Narodyihistoria
29
Dodoświadczeniaraczejniżdoteorii,ponieważpisarzniekonieczniemusi
znaćjejzałożenia,natomiastzpewnościąodbierasygnałydyskursu,zabar-
wionegowtencharakterystycznysposób.Wszystkosprowadzasiębowiem
dodyskursupublicznego,atennasycanyjesttakimilubinnymitreściami
wzależnościodokoliczności,miejscaistrategiipolitycznej.Niemyliłsię
wswoimrozpoznaniuFoucault,gdymówiłoświadomejdystrybucjidyskur-
sów.Dowodynatomamykażdegodnia:czyminnymnasyconyjestaktualnie
dyskurspublicznydajmynatoweFrancji(kwestiamuzułmańska,zob.ostatnia
powieśćHouellebecqa),aczyminnymwPolsce(tragediasmoleńska,Ukraina,
medialnarusofobia;piszętowlutym2015r.).Podobniejestzdyskursempost-
kolonialnym;zapewnebardziejwyrazistyjegoobrazodnajdziemywpisarstwie
Rushdiego(Dziecipółnocy,Wstyd),Naipaula(zwłaszczawpowieściZakręt
rzeki)czyToniMorrisonniżunas.WPolscepojawiłsięniefortunny,moim
zdaniem,nurtstudiówpostzależnościowych,polegającynatym,żecałąniemal
polskąliteraturęwpisujesięwsystemrzekomegouzależnieniaodpolityki
ikulturyrosyjskiej,mamjednaknadzieję,żetachorobawkrótcesięwypali
izgaśnie.Wmoimrozumieniuproblematykapostkolonialnawciążjestdla
polskiejświadomości,nawetgdyjąograniczyćdoakademii,marginalna.Co
nieznaczyjednak,żetenczyówtekstmożnapotraktowaćanalityczniejako
przykładnarracjipostkolonialnej.Narracjiświadomej,wktórejpostkolonialne
spojrzeniejestelementemkonstrukcjilubnarracjispontanicznej,wktórej
postkolonializmmożesięstaćexpostelementeminterpretacji(aleniekon-
strukcji).Takieroboczerozróżnieniepozwolimispojrzećwzróżnicowany
sposóbnakilkawybranychtekstów.
WeźmyCastorpaPawłaHuellego.Tazręcznienapisanapowieść,pełna
intertekstualnychodniesień,któredlamniesąwniejpierwszorzędne,została
przezDariuszaSkórczewskiegoodczytanawkontekściepostkolonializmu47.
Całkiemsłusznie,aleniesamtenfaktjestdlamnieinteresujący,leczjego
podstawa.Wydajemisię,iżHuellenajzupełniejświadomienasyciłswoją
opowieśćsytuacjamikolonialnymi(np.spotkaniezchłopcembawiącym
sięstateczkiem,któryuświadamiaCastorpowiniekompetencjękulturalną
wpostacibrakuznajomościjęzykapolskiego;chłopiecposługujesięipol-
skim,iniemieckim,postaćKaszibke,kancelistaitp.)ipostkolonialnymdys-
kursem(Kiekernix).Pisałjąwczasie,gdykwestiapostkolonializmustałasię
stałymelementemmentalnegopejzażunietylkoEuropyiPolski,alecałego
świata,stałasięelementemświadomościglobalnej.Huellenależydopisarzy,
47Zob.DariuszSkórczewski,Teoria-literatura-dyskurs.Pejzażpostkolonialny,wyd.KUL,Lublin
2013,s.307–338.
