Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ocelachwpolskiejpolitycezagranicznej1918/1919-1939
21
silnepaństwo,gdyżjesttonietylkoprzedmiotemambicjisamychPolaków,aleleży
wżywotnyminteresieEuropy.
OczywiściezkoncepcjąnPolskietnograficznej”naródniechciałiniemógłsię
pogodzić.IPiłsudski,iDmowski-przywszystkichzasadniczychróżnicach,jakie
ichdzieliływkwestiiukształtowaniaodrodzonegopaństwa-wjednymbylicał-
kowiciezgodni:żewtymmiejscuEuropy,wktórymznajdujesięPolska,niemoże
istniećpaństwomałe,niesamodzielne,podporządkowanewielkimsąsiadom.
PrzejmującwładzęwodrodzonejPolsce,Piłsudskipowziąłdwawnioskiozna-
czeniuprogramowo-strategicznym:
-żenazachodziePolacydostanątakiegranice,jakiezaoferująimmocarstwazwy-
cięskie,zebranenakonferencjipokojowejwParyżu;
-żenawschodziePolskapowinnawywalczyćdlasiebiemożliwiekorzystnąkon-
figuracjęsił-doprowadzającdodeimperializacjiRosji.
WtejchwiliPolskajestwłaściwiebezgraniciwszystko,comożemywtejmierze
zdobyćnaZachodzie,zależyodEntenty,oilezechceonamniejlubwięcejścisnąć
Niemcy.NaWschodzietoinnasprawa[...],tusądrzwi,któresięotwierająizamy-
kają,izależy,ktoijakszerokosiłąjeotworzy
-oznajmiłPiłsudski7lutego1919r.jednemuzeswoichbliskichwówczaswspół-
pracowników15.WinnejwypowiedziogranicachzachodnichNaczelnikPaństwa
stwierdził,żebędąonestanowićnGeschenkZachodu”16.Słowatesąwystarczająco
znamienne,byniewymagaćkomentarza.
Niewolnozadowolićsięniepodległościąwjakichkolwiekgranicach-toza-
sadniczamyślPiłsudskiegozlatjegokierowaniapaństwem(1919-1920).Kluczem
doodzyskaniapodmiotowościPolskiwstosunkachmiędzynarodowychmusibyć
przekreśleniedziełarozbiorów,odwrócenieichdalekosiężnychskutków.Przetłuma-
czywszytesłowanajęzykrealiówpoWielkiejWojnie,możnaprzyjąć,żeNaczel-
nikowiPaństwachodziłooto,abywygraćrywalizacjęzRosjąonowyukładsił
wEuropieWschodniej.
n[...]niechcębyćanifederalistą,aniimperialistą,dopókiniemammożności
mówieniaotychsprawachzjakątakąpowagą-noirewolweremwkieszeni”-
powiedziałPiłsudskiLeonowiWasilewskiemu8kwietnia1919r.17Dozagadnień
wschodnichpodchodziłwięcpragmatycznie.Koncepcjafederacyjnabyłajegoopcją
numerjeden,aletrzymałwrezerwieopcjęnumerdwa-inkorporacyjną.
KluczdopomyślnejdlaPolskigeopolitycznejarchitekturyEuropyWschodniej
stanowiładlaPiłsudskiegouwolnionaspodpanowaniaRosjiUkraina.Funkcjono-
wałabyonawsojuszumilitarnymzRzecząpospolitąiprowadziławspólnąpolitykę
15W.Baranowski,RozmowyzPiłsudskim1916-1931,BibliotekaPolska,Warszawa1938,s.124.
16W.Jędrzejewicz,RolaJózefaPiłsudskiegowodbudowieiumacnianiupaństwapolskiego.
SkryptwykładówwInstytucieJózefaPiłsudskiegowAmerycewlatach1981-1982,wyd.D.Koreś,In-
stytutPamięciNarodowej,KomisjaŚciganiaZbrodniPrzeciwkoNarodowiPolskiemu,InstytutPił-
sudskiegowAmeryce,Warszawa,NowyJork2013,s.73.ListPiłsudskiegodoKazimierzaDłuskiego.
17Cyt.zaL.Wasilewski,JózefPiłsudskijakimgoznałem,TowarzystwoWydawniczenRój”,War-
szawa1935,s.163.
