Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
RyszardStemplowski
WystępującadziśwPolscekonstytucyjnadychotomiaterminologicznaodnośnie
doprowadzeniaprzezRadęMinistrównpolitykiwewnętrznejizagranicznej”może
byćwynikiempewnegorodzajuprawodawczejdydaktyki,mającejułatwićobywa-
telowiwystarczającoprzybliżoneogarnięciemyślowepełnegozakresukompetencji
organuprowadzącegopolitykęjakocośintegralnego,niewpełnidychotomicznego,
aponadtouświadomićwszystkim,żerazwiodącymuczynićmożnacelwewnętrzny,
innymzaśrazemzagraniczny.
Celeanalizujemykrytycznie,tzn.przyzastosowaniukryteriów,ichoćkażdy
zautorówpractupublikowanychmiałpełnąswobodęwyborumetodyidentyfiko-
waniacelówwpolitycezagranicznej,tojakopomysłodawcakoncepcjiporównania
przypominałemodogodnychkryteriachgłównych:oracjistanu(takżeokoncepcji
interesównarodowych)ioposzukiwaniuhierarchiicelów.
Wprocesieidentyfikowaniacelumożedojśćdozakwalifikowaniagom.in.jako:
strategicznego,taktycznego,operacyjnego,(nie)deklarowanego,pozornego,sformu-
łowanego(nie)jasno,(nie)rzeczywistego,(nie)osiągalnego,(nie)osiągniętego,war-
tościowanegopozytywniealbonegatywnieprzyużyciuodpowiedniodobieranych
przymiotników,pojmowanegoexpostjakosynonimstanuosiągniętegopoprzez
urzeczywistnieniecelu-częściowe,mimowolneetc.,publicznie(nie)popularnego,
przypisywanegoorganowistanowiącemuprzezimputacjęwokresiestanowienia
(ogłaszania)danegoceluluburzeczywistnianiagoalboprzezjegoidentyfikację
wdrodzeanalizypolitycznejexpost,łączącegowsobierozmaitecechyspośródwy-
żejwymienionychorazinnych,wróżnychproporcjach.
Identyfikowanieiszerszebadaniecelówpolityki,wtymcelówwpolityceza-
granicznej,możesięzaczynaćodustaleniatreściracjistanu(albozestawuinteresów
narodowych).nRacjastanu”(ninteresynarodowe”iinneformułypodobne)niejest
kategoriąprawną,leczdoktrynalną,podobniejaknsuwerenność”,nintegracja”itp.;
funkcjonujejakoterminwprogramachrządu,debatachparlamentarnych,dyskursie
publicznym,badaniachpolitykiisłużyjakokategoriaanalityczna,koncepcjaorga-
nizującamyślenieozwiązkachprzyczynowo-skutkowych,sposóbwartościowania
ihierarchizowaniacelów.Nieprzyjęliśmytużadnejobowiązującejwszystkichpo-
litykówiautorów,uniwersalnejiponadczasowej(odnoszonejdoobydwubadanych
okresów)definicjiracjistanu(czyzestawuinteresównarodowych).
Racjastanuorazinteresynarodowetodwienajbardziejrozpowszechnionekon-
cepcjeintegrowaniapodstawowychkierunkówpolitykipaństwa.Terminyragion
distato,ragioneedusodeglistatipowstaływEuropie(GiuseppedellaCasa,Fran-
cescoGuicciardini-1525;GiovanniBotero-1590)iwEuropiestałysięnośnikiem
ważnejkoncepcji2.Tendrugitermin-anglojęzycznenationalinterests-czerpiemy
pomocniczegowspółdziałaniaobywatelipolskich,np.osóbprzyjmującychegzamin.Ztegosamegopo-
woduinstytucjawizyuprawniającejobcokrajowcadoprzekroczeniagranicypaństwapolskiegowiąże
czynnościobywatelaobcegoiobywatelipolskich.
2R.Stemplowski,Oprowadzeniuianalizowaniupolitykipaństwa,OficynaWydawniczaAtut,
Wrocław2013,s.399-434;idem,Okryteriumetycznymwkoncepcjiracjistanu,w:A.Krzynówek-
-Arndt(red.),Kryteriumetycznewracjistanu,Ignatianum,Kraków2013,zwł.s.15;idem,Wprowa-
dzeniedoanalizypolitykizagranicznejRzeczypospolitejPolskiej(wyd.3zm.),serianPolskaPolityka
Zagraniczna”podred.K.Ruchniewicza,UniwersytetWrocławski,WydawnictwoNaukoweScholar,
