Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
KATARZYNAKRZYWICKA
WXXIwiekuAmerykaŁacińskaprezentujezróżnicowanypolitycznieobszar,
cechującysięfragmentacjąiniestablilnością,wykorzystywaniemtradycyjnychautory-
tarnychipatrymonialnychmechanizmów,powrotemdoradykalnych,nacjonalistycz-
nychirewolucyjnychprogramówzmianpolitycznych,społecznychigospodarczych.
Charakterystycznącechątransformacjisystemówpolitycznychpaństwlatynoamery-
kańskichjestupowszechnienieróżnychformdemokracjibezpośredniej.Instrumenty
demokracjibezpośredniejzostaływprowadzonedoniemalwszystkichnowychkon-
stytucjipaństwlatynoamerykańskich,zwyjątkiem:RepublikiDominikanyiMek-
syku.16JednymzpartykularnychuwarunkowańpaństwAmerykiŁacińskiej,które
niewątpliwieprzyczyniasiędorozwojuinstrumentówdemokracjibezpośredniej,jest
kryzysreprezentacjiiinstytucjiprzedstawicielskich,którymanifestujesięwniskim
poziomiezaufaniaspołecznegowobecinstytucjiparlamentuipartiipolitycznych.17
Stądpowszechneprzekonanieopozytywnymwpływierozwojubezpośrednichform
demokracjinazwiększenieaktywnościobywateliiichefektywnegoudziałuwspra-
wachpaństwa,atymsamymnastabilizowaniesystemówpolitycznychpaństwlaty-
noamerykańskich.DyskusjanatematdemokracjiwAmeryceŁacińskiejodnosisię
dofunkcjonowaniasystemupolitycznegoiformysprawowaniawładzy.Koncentruje
sięnaocenieefektywnościdemokracjiprezydenckiejlubdemokracjiparlamentarnej
jakonajlepszychformachsprawowaniarządów.WpraktycedemokracjawAme-
ryceŁacińskiejpoleganaposzerzeniupartycypacjipolitycznej,poprzezutrwalenie
iposzerzeniedemokracjielektoralnej18,przytymjednakwykazujetakżeogranicze-
nia.Niegwarantujejakdotądpełniprawobywatelskich,pełnejinkluzjipolitycznej,
gospodarczej,kulturalnejispołecznej.Nowezjawiska,jakkwestionowanieprogra-
mówliberalnychwobecniezmniejszającejsięmarginalizacjispołecznej,wzrostroli
lewicyiupowszechnianiesięalternatywnych,boliwariańskichprojektówrozwoju,
poszukiwanienowegomodelupaństwa,niepozwalająjednoznaczniestwierdzić,
żepaństwalatynoamerykańskiedążądokonsolidowaniasystemówpaństwowych
woparciuomodeldemokracjiliberalnej.AmerykaŁacińskawchodziwnowąfazę
rozwojupolitycznegoiposzukujewłasnegomodeludemokracji.
16I.Renfer,DemocraciadirectaenArgentina,UruguayyVenezuela.Tresejemplosdedemocraciadirecta
enAméricaLatina,BuenosAires2010,s.35,389;A.Lissidini,Democraciadirectalatinoamericana:riesgos
yoportunidades,[w:]A.Lissidini,Y.Welp,D.Zovatto(coords.),DemocraciadirectaenLatinoamérica,
BuenosAires2008,s.17;D.Zovatto,“Lasinstitucionesdelademocraciadirecta…”,op.cit.,s.253–254.
17Szerzej:K.Krzywicka,LatransiciónpolíticadelospaísesdeAméricaLatina–entreelautoritarismoy
lademocracia,“RevistadelCESLA”,Varsovia2010,nr13,t.2,s.623–642;K.Krzywicka,Międzyautoryta‑
ryzmemademokracją.RefleksjenatemattranzycjipolitycznejpaństwAmerykiŁacińskiej,[w:]K.Krzywicka,
J.Kaczyńska(red.),ObliczaAmerykiŁacińskiej,Lublin2010,s.63–81.
18M.AlcántaraSáez,M.L.Tagina(eds.),AméricaLatina:políticayeleccionesdelbicentenario(2009–
2010),CuadernosyDebates209,Madrid2011.
