Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.AmerykaŁacińskauprogutrzeciegostulecia…
15
tożsamościzasadzającejsięnawspólnociedążeńiartykułowanejpotrzebiezmiany,
dlaktórejpodłożemjestbraksatysfakcjiosobistejiniskaocenaefektywnościdzia-
łaniainstytucjiprzedstawicielskich,atymsamymaparatupaństwa.Owawspólnota
celówsfrustrowanegospołeczeństwaprzybierawymiarspersonalizowanegosymbolu
wpostaciwyniesieniadowładzynowegoprzywódcy.Wtensposóbkształtujesię
projektpopulistyczny,napodłożuniezadowoleniaspołecznego,uświadomionego,
wyraźniezdefiniowanegoiwyrażanegowewspólnociecelów,symboliceiakcie
identyfikacjizapolitycznymliderem.
WAmeryceŁacińskiejwystąpiłkryzysinstytucji,którezzałożeniapowinny
reprezentowaćinteresyspołecznewwertykalnymukładziesystemupolitycznego,
woparciuodziałalnośćpartiipolitycznych.13Kryzysówdoprowadziłdoupowszech-
nieniasięspołecznych(horyzontalnych)ruchówprotestuimobilizacji,którenie
funkcjonowałydotądjakooficjalnyelementsystemupolitycznego.Ruchytesąprzy-
kłademzastępowaniapodmiotówsystemupolitycznegoniewydolnychwzakresie
artykulacjipotrzebspołecznychprzezmobilizacjęiupolitycznieniespołeczeństwa.14
Problem,którypojawiasięwpowyżejrozważanymkontekściedotyczyprocesu
konsolidacjinowegoprzywództwaijegoniewątpliwejewolucjipoprzezposzerzanie
kompetencjiprezydentanadrodzedemokracjibezpośredniej(referendalnejiple-
biscytowej).Uwidaczniasięnapięciepomiędzypartycypacjąludową,ujętąwformę
demokracjiuczestniczącej(participativaiprotagonica)awładządelegowanąna
przywódcę,który,umacniającswojekompetencje,możeograniczaćzakrespartycy-
pacjispołeczeństwawrządzeniu.Jesttozagrożenie,któreniesiezasobądemokracja
populistyczna,którawtychwarunkachmożeprzekształcićsięwpopulistyczny
autorytaryzm.15Wynikiwyborów,któreodbyłysięwokresieostatnichtrzechlat
dostarczyłylegitymacjinowymkoncepcjomiprzywódcom,częściznichpoprzez
reelekcję.Potwierdziłytakżetrwałośćdążeniadozmianysystemówpolitycznych,
zarównowwymiarzeinstytucjonalnym,jakispołecznym.AmerykaŁacińskaznaj-
dujesięobecnienaetapieposzukiwania,eksperymentów,definiowaniaikonsoli-
dowanianowychkoncepcjiiformpaństwa.Procesomtymtowarzyszydążeniedo
umocnieniapozycjiwładzywykonawczejidążeniedoreelekcji,równieżbezlimitu,
osłabieniepartiipolitycznychisystemówpartyjnych,kryzysreprezentacjiidemo-
kracjiprzedstawicielskiej,wzrostpolaryzacjipolitycznej,ideologicznejispołecznej.
13M.Alessandro,Controlelectoral,diseñoinstitucionalypartidospolíticos.Unrecorridoteóricoyun
estudiodecaso,[w:]J.M.AbalMedina(red.),Participaciónycontrolciudadano,BuenosAires2009.
14J.Seoane(red.),MovimientossocialesyconflictoenAméricaLatina,BuenosAires2003;M.Reta-
mozo,Los“piqueteros”:trabajo,subjetividadyaccióncolectivaenelmovimientodedesocupadosenArgentina,
“AméricaLatinaHoy”,2006,nr42,s.109–128.
15Szerzej:K.Krzywicka,„Powrótprzywódcy”.DylematytransformacjipolitycznejwWenezueli,[w:]
M.Kania,A.Kaganiec-Kamieńska(red.),DoświadczeniedemokracjiwAmeryceŁacińskiej,Kraków2008.
