Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
KATARZYNAKRZYWICKA
zfrancuskiejfilozofiispołecznejipolitycznejAugustaComte’a.5Ideepozytywizmu
odpowiadałylatynoamerykańskimelitomintelektualnymipolitycznym,bowiem
optowałyzaewolucyjnąkoncepcjąrozwojuipostępu,modernizacjąpaństwazzacho-
waniemistniejącegoporządkuspołecznegoipolitycznego,negującradykalnezmiany
irewolucjęjakoformęichwprowadzenia.PodkoniecwiekuXIXzaczęłysięrozwijać
latynoamerykańskieideerozwojunarodowego,opartegonawłasnejtradycji,historii
itożsamości.6
Znowymruchemintelektualnymzwiązanibylim.in.:UrugwajczykJoséHenri-
queRodó(1871–1917),PortorykańczykEugenioMariadeHostos(1839–1903),Mek-
sykańczykJoséVasconcelos(1882–1959),WenezuelczykCésarZumeta,Argentyńczyk
ManuelUgarte(1875–1951),KubańczykJoséMartí(1853–1895).Odrzucalionimodel
imperialistycznegomocarstwa,rozwijającideęwspólnotykulturowejiponadpań-
stwowejregionuAmerykiŁacińskiej.WXIXwiekuzostałytakżerozbudzone
naukowezainteresowaniawłasnymregionem,jegohistorią,geografią,przyrodą
ikulturą.Powstałypierwszepublikacjelatynoamerykańskienatemathistoriiiwspół-
czesnościAmerykiŁacińskiej.7Napodstawieanalizyróżnickulturowychpomiędzy
AmerykąPołudniowąiPółnocnąnarodziłsięnacjonalizmkulturowy,dlaktórego
ważnympunktemodniesieniabyłopoczuciewięzikulturowo-etnicznejnarodów
Latynoameryki.WobliczuzaśwzrostupotęgiStanówZjednoczonychwAmeryce
ŚrodkowejinaKaraibachnarodziłasięideaobronyjednościiniezależnościlatyno-
amerykańskiej,wyrażającasięwkoncepcjinaroduantyimperialistycznego.Wmyśli
politycznejznalazłotoodzwierciedleniewnurcieokreślanymmianem„nacjonali-
zmuobronnego”,którywyrażałsięwrozwojuideiipostawantyimperialistycznych,
manifestowanychwdwóchprojektach–rewolucyjnymorazpopulistycznym.Warto
przypomnieć,iżobokantyimperialistycznegonacjonalizmuobronnegoistniały
takżetendencjebliskienacjonalizmowieuropejskiemujakoideologiiprawicowej,
coniepozostawałobezzwiązkuzpopularnościąkorporacjonizmunakontynencie
latynoamerykańskim.
AmerykaŁacińskabyłaobszaremścieraniasięodmiennychwartości,zjednej
stronytradycyjnych,opierającychsięnaautorytaryzmie,hierarchiczności,elitaryzmie,
5Zob.C.Beorlegui,Historiadelpensamientofilosóficolatinoamericano.Unabúsquedaincesantede
laidentidad,UniversidaddeDeusto,Bilbao2006,s.265–340;L.Zea,Elpensamientolatinoamericano,
Barcelona1976.
6Szerzej:K.Krzywicka,Latynoamerykanizm–wposzukiwaniutożsamościregionalnejwAmeryce
Łacińskiej,[w:]K.Krzywicka,AmerykaŁacińskauproguXXIwieku.Studiaiszkice,Lublin2009,s.131–146.
7Zob.A.Dembicz,FilozofiapoznawaniaAmeryki.Studiumideiikoncepcjipoznawaniaiinterpre‑
towaniaAmerykiodczasównajdawniejszychpowspółczesnestudialatynoamerykańskie,Warszawa2006,
s.216–220.
