Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział3.Fazowezmianyemocji:konsekwencjenagłegowycofaniaemocji...
47
legającenadodawaniuiodejmowaniutrzechliczbdwucyfrowych.
Okazałosię,żenagłewycofaniezagrożeniaprowadziłodoobniżenia
liczbypoprawnierozwiązywanychzadańwporównaniuzliczbątych
zadańwgrupie,wktórejindukowanostrachiwgrupiekontrolnej.
Jakwyjaśnićfakt,żeponagłymwycofaniustrachudochodzi
dozaburzeniafunkcjonowaniapoznawczego,dobezrefleksyjności?
Dolińskiiwspółpracownicy(2001)sformułowalidwiehipotezyinter-
pretacyjne.Pierwszaznichgłosi,żeponagłymwycofaniuzagrożenia
myśleniepodmiotuukierunkowywanejestnato,cosięzdarzyło(my-
ślenieretrospektywne)lubcomogłobysięzdarzyć(myśleniekontr-
faktyczne).Wkonsekwencjibrakjestzasobówoperacyjnych,byprze-
twarzaćinformacjewsposóbrefleksyjny.Drugazhipotezprzewiduje,
żezasobypoznawczesązużywanenawygaszenienieprawidłowego
jużprogramudziałaniawzbudzonegoprzezemocjeinauruchomie-
nieprogramuadekwatnego.Zasobyumysłowesąwyczerpywanena
aktywność,którejcelemjestdoprowadzeniedowewnętrznejrówno-
wagi.Stądteżpodmiotniekoncentrujesięnapłynącychzzewnątrz
bodźcach,np.naniewieleznaczącychprośbach.
Jaksięwydaje,hipotezytemożnatraktowaćalbojakokonku-
rencyjne,albojakokomplementarnewzględemsiebie.Możliwejest
bowiem,żewstaniehuśtawkiemocjonalnejpodmiotangażujezasoby
zarównowmyśleniekontrfaktyczne,jakiwsterowanieprogramami
działania.Niezależnieodtego,któreztychwyjaśnieńprzyjmiemy,
wartopodkreślić,żeobapostulowanemechanizmyodwołująsiędo
deficytuzasobówpoznawczych,któreprowadządobezrefleksyjnego
funkcjonowaniapodmiotu.Więcejszczegółowychinformacjinate-
matfunkcjonowaniapoznawczegoosóbponagłymwycofaniuemocji
możnaznaleźćwopracowaniachŚpiewaka(2002,2005).
Zprzeprowadzonychbadańwynikarównież,żepoprzeżyciu
huśtawkiemocjonalnejpodmiotmożefunkcjonowaćrefleksyjnie,gdy
jestdotegoprowokowany.WEksperymencie1Dolińskiegoiwspół-
pracowników(2001)indukowanostanhuśtawkiemocjonalnejpoprzez
nagłezłapaniebadanegoztyłuzaramię.Następnieprowokowano
refleksyjnemyślenie,pytając:flIleczasuzostałodogodziny…?”Jak
sięokazało,liczbaosób,którepóźniejuległyprośbieizgodziłysię
nawypełnienieankiety,byławtejgrupierelatywnieniskaipodob-
