Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zamiastwstępu…
ostatnieokreśleniebyłoludziomtamtejepoki–czyraczej:przedstawi-
cielomelit–szczególniebliskie.Małokto,pomijającCharles’aBaude-
laire’aikilkuinnychludzipiórazFrancjiiWielkiejBrytanii,postrze-
gałsiebiejednakjakoczłowiekanowoczesnego,asamterminzostał
narzuconyepocedopierowstuleciunastępnym,szczególnieprzezba-
daczyimyślicielirozważającychkonsekwencjedokonującychsięwów-
czasprocesówwrodzajurozwojunauki,wiedzyipostępującejtech-
nicyzacjikolejnychsferżycialudzkiegodlawolnościjednostkiiciem-
nychepizodówhistoriikolejnegostulecia(TheodorAdorno,Zygmunt
Bauman,MichelFoucault,MaxHorkheimeriinni).Połączenietragedii
rozwojuiekstazypłynącejzkreacjinowychmożliwościiprzestrzeni
życiakonstytuujewizjęzjawiskareprezentowanąprzezMarshallaBer-
mana,jednakbilansnawettakrozumianejnowoczesnościmawefek-
ciecharakterdodatni:wistocieonasamastajesiętutajautonomiczną
wartością.
Oczywiście,nieulegawątpliwości,żenowe,„nowoczesne”środki
transportuzrewolucjonizowałyczasiprzestrzeń,rozrastającesięmia-
stacorazczęściejskłaniałydomarzeńnajawie,lokalneobiegigospo-
darczestopniowobyływłączanewsiećogólnoświatowegoprzepływu
kapitałuisurowców,zainicjowanoprocesyzwiązanezemancypacją
społeczną(kobiety,klasarobotnicza),przeobrażeniomuległytradycyj-
nestyleżyciai–wniecodłuższejperspektywie–istniejącewcześniej
habitusy,awefekcierewolucjidemografcznejostatnichdekadstulecia,
rewolucjisanitarnejorazinnowacjiwdziedziniemedycyny,wydatnie
zwiększyłasiędługośćżyciaipowiększyłaziemskapopulacja.Wzna-
czącysposóbpoprawiłsiętakżekomfortżycia,choćzmianywtymza-
kresieprzebiegaływolno,audogodnieniawpostacibieżącejwody,ła-
zienkiczyoświetleniabyłyprzezdługiczasdostępnewyłączniedla
uprzywilejowanychklasowoiekonomiczniemieszkańcównajwięk-
szychośrodkówmiejskich10.Rewersemtychzjawiskbyłyjednakzerwa-
nieprzednowoczesnychwięziczłowiekazeświatemprzyrody11,postę-
15
10Zob.R.Matyja:Miejskigrunt.250latpolskiejgryznowoczesnością.Wydaw-
nictwoKarakter,Kraków2021,s.130.
11Dotyczyłoto,międzyinnymi,pojmowaniahistorii.Mniejwięcejodcza-
sówGiambattistyVicapojawiasiębinarnypodziałnahistorięnaturalną
