Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzyStefanKisielewskibyłnajwszechstronniejszymtwórcąpoIIwojnieświatowej?
29
Ostatnidzieńlata(wspólniezJanemLaskowskim),Zaduszki,Salto,Jakdalekostąd,
jakblisko,DolinaIssy,Lawa.Odstronykinawkroczylinaterenartystycznegopiś-
miennictwaZanussiiczęściowoKieślowski,częściowo,boscenariuszepisałrazem
zKrzysztofemPiesiewiczem.
SprawatrudniejszazimiennikiemirówieśnikiemKisiela,żyjącymwlatach
1910-1988StefanemTemersonem,którydebiutowałdrobnymitekstamijeszcze
jakouczeńwlatach1927-1928.Poważniejszątwórczośćrozpocząłwlatach30.,
równoleglepublikującutworydladzieci(ilustrowaneprzezjegożonęFranciszkę)
orazrealizująceksperymentalnefilmy.WczasieIIwojnyświatowejnakręciłteż
filmynazleceniepolskiegoMinisterstwaInformacjidziałającegonaemigracji.Po
wojniedużopisał,itowróżnychkodachgatunkowych:opowiadania,powieści,
eseje,trochęwierszy.Dodajmyadaptacjeiscenariuszefilmowe,aprzedewszystkim
dziwnyutwórzatytułowanyŚwiętyFranciszekiWilkzGubbioalbokotletyświęte-
goFranciszka.Operasemantyczna,wydrukowanapoangielsku,doktórejnapisał
librettoimuzykę5.Polskawersjaoperyujrzałaświatłodziennewpostacispekta-
klu,któregoprapremieraodbyłasięwsopockimTeatrzeWybrzeżew1981roku.
Wszechstronnośćimponująca,boażwtrzechdziedzinachsztuki(literatura,film,
muzyka),alepewneaspektyosłabiająpozycjęlidera,dojakiejniewątpliwiepreten-
dujeTemerson-jegomuzykadooperyjestjednorazowymiraczejamatorskim
wyskokiem,dodajmy,żewiększośćpowojennychutworówliterackichpublikował
najpierwpoangielsku,asporoznichniemapolskiejwersji.
Pozostajejeszczejedenwymiaruprawianejwtymszkicukomparatystyki.
TrzebaporównaćpolisemiotycznedziełoKisielewskiegoztwórczościąwybitnych
iwszechstronnychartystów,aleczynnychtylkowjednejgałęzisztuki.Nieprzekra-
czająoni(opróczincydentalnejkrytykiartystycznej,aleuprawianejprzecieżwma-
terialesłownym)granicjednejdyscypliny,leczichfenomenalnieszerokakreatyw-
nośćnadrabiatenzasadniczybrak.Wświeciemuzycznymtakimiosobowościami
sąPendereckiiKilar,którzyponadtosprawniewypowiadająsięwmateriiwerbal-
nej.Ichmuzykamasilnezwiązkizinnymisztukami,pierwszegozwymienionych
zteatrem,drugiegozfilmem.Alezostawiamtentematmuzykologom.
WświecieliterackimmamykilkupisarzyjeszczewszechstronniejszychodKi-
sielewskiego,przyczymnależącychdonajwybitniejszychwpolskiejliteraturze.
Zaczynamodporównańnajdogodniejszychczasowo,toznaczyodpisarzadzia-
łającegotylkowokresiepowojennym.ZbigniewHerbertgodzienjestzestawienia
zautoremGwiazdozbiorumuzycznego,ponieważpozostawiłposobiedużydorobek
plastyczny.Wineditachwielkiegopoetyznaleziono,jakinformowaliopiekunowie
jegoarchiwum,parętysięcyrysunkówświadczącychojegotalencieplastycznym.
AutorBarbarzyńcywogrodziepodczaslicznychpodróżyniefotografował,nato-
miastutrwalałwrażenia,szkicującspotykanychludzi,krajobrazy,budowle,dzieła
5
S.Temerson,St.FrancisandtheWolfofGubbioorBrotherFrancis’LambChops,anOpera,in
2Acts,textandmusicbyStefanTemerson,drawingsbyFranciszkaTemerson,Amsterdam-Lon-
don1972.
