Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zemną,cozrozmówcąwyobrażonym,zeswoim
pozaczasowymoponentem.
Ciężkoznosiłabraksprawiedliwościwotaczającym
jąświecie.Wswoichwspomnieniachnapisałaprawdę
owieluludziachiwieleosóbsięnaniąobraziło.Niemiała
czasunaowijaniewbawełnę.Trzebabyłosięśpieszyć.
Gdymiałapotrzebęzakląć,toklęłajakszewc–alenie
dlatego,iżbysprawiałojejjakąśdzikąprzyjemność
epatowanieotoczenia(lubiąjeuprawiać,gwoliwiększej
„ludowości”,niektórzyrosyjscyinteligenci),alepoto,
żebybyłokrócejidosadniej–iżebyłatwiejbyło
zaznaczyćswojąpostawę.Broniłasiebieiswojeżycie
przedpancerzamikonwencjiiuprzejmychkłamstw.Była
bezlitosnawobecinnych,wobecsiebie,anawetwobec
zmarłegomęża.
RozmawialiśmyoMandelsztamie,olosachpisarzy
wRosji,opokutowaniuzagrzechyrewolucji–cudze
grzechy.Wpewnymmomencie,pokrótkimmilczeniu,
NadieżdaJakowlewnapowiedziałazwestchnieniem,
żeniemożewybaczyćMandelsztamowijegoostatnich,
wiernopoddańczychwierszynacześćStalina.
Próbowałemoponować–żedzisiajtakąwinęważysięjuż
nainnychszalach–oceniamypoetęzajegogenialne
wiersze,anietepowstałezwyrachowania.Onatakiego
argumentunieuznawała.(Prawdęmówiąc,niebyłzbyt
mocny,alezależałominatym,żebyjąpocieszyć.)Dla
niejOsipMandelsztamniebyłtylkopoetą.Aosobie
bliskiejtrudnowybaczyćniedoskonałość.
Rozmawiałazemną,aprzecieżbyławsłuchana
wsiebie,wswojąprzeszłość,awniejspierałasię
zMandelsztamem,zprzyjaciółmiinieprzyjaciółmi,
którychjużoddawnaniebyłonaświecie.Takateż
pozostałamiwpamięci–bezpośrednia,twarda,
zprzejęciemzwróconawprzeszłość,zespokojem
patrzącanateraźniejszość,obojętnawobecprzyszłości.
Więcejjużsięzniąniespotkałem.NadieżdaJakowlewna
umarławgrudniu1980,kiedybyłemjużnadalekiej
Północy.
