Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
CzęśćI:Dziecko—tekst—przeżycie
Zkoleizawyznacznikliterackościobrazuobiebadanegrupypo-
traktowałytworzywojęzykowe(wyrazy),tytuł,podobieństwodostrofy,
wyzyskaniekontrastujakozasadękonstrukcyjną.Podążająctymtropem,
uznano,żeprzeciwstawieniesłów—słowu,liczbymnogiej—liczbiepoje-
dynczejmożewskazywaćcoświęcej,niżdosłowniewskazujewiersz.
Senspoetycko-obrazowejwypowiedzizmierzałbyzatemwstronęmetafo-
rylubsymbolu(tostudenci),któreodsyłajądoinnychznaczeńniż
dosłowne.Jakich?
Pomocneokazująsięprzykładyzestawieńtypu:mamy—mama,ojco-
wie—ojciec,dziewczyny—dziewczyna,chłopaki—chłopak.Liczbapoje-
dynczastajesięznakiemwaloryzacjiosób,którewnatłokuinnychota-
czającychnasludziokazująsiętymijedynymi,najważniejszymi(boto
mojamama,mójchłopak).Dopodobnychwnioskówprowadząwskaza-
nia:tłum—człowiek,zbiorowość—pojedynczość,masa—jednostka,
którezdecydowanieeksponujączłowiekawrelacjidoinnychludzi.Jesz-
czewyraziściejbowiemuzmysławiająistotęprzeciwstawieniazawartego
wkaligramowymliryku.Chodzionratowanie"nietylkosłowa,aleosta-
tecznieoratowanieczłowieka,zauważeniegowśródinnych,docenienie
jegowartości,uznanie,żesamcośsobąreprezentujeimaznaczeniedla
nas.
KomentarzemdoHavlowegoprzesłaniazawartegowwierszu-obrazie
możebyćrozmowaMałegoKsięciazróżamiwfilozofującejbaśni-paraboli
Saint-Exupery’ego:
—Niejesteściepodobnedomojejróży,niemaciejeszczeżadnej
wartości—powiedziałróżom.Niktwasnieoswoiłiwynie
oswoiłyścienikogo.Jesteścietakie,jakimbyłdawniejlis.Byłzwy-
kłymlisem,podobnymdostutysięcyinnychlisów.Leczzrobiłemgo
swoimprzyjacielemiterazjestdlamniejedynynaświecie23.
Przyjaźń,życzliwośćtowarunekdocenieniasłowaiczłowieka.Ukaza-
nieniepokojącejwielości,nadmiaru,któryokazujesięasemantycznym
bełkotemlubniepoważnązabawą(toostatniespostrzeżeniewynikało
zpróbgłośnegowykonaniautworu,któregoefektdźwiękowyprzypominał
dziecięcepowtarzanienajednymoddechusłowamasło,wktórymśmo-
menciebrzmiące—słoma),prowadzidowniosku,żepojedynczesłowo
giniewpowszechnymnrozgadaniu",wlawiniesłów,wpowszechnym,nie-
odpowiedzialnymwielosłowiu,wnadmiarzezhomogenizowanychkomuni-
katów.Nieodparcienasuwasiętutajpodobieństwopoetyckiejrefleksji
HavladoNorwidowejdiagnozyzRzeczyowolnościsłowa:
23A.DESAINT-EXUPERY:MałyKsiążę.Tłum.J.SZWEYKOWSKI.Warszawa1970,s.64.
