Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
MariaJanoszka
uznawanychzanajważniejszepublikacjewczesnegoromantyzmuniemieckiego
(pozaSchleglamipublikowałtamm.in.Novalis).Cowięcej,romantycyuwa-
żali,iżtawłaśnieniepełna,fragmentarycznaformanajlepiejodpowiadakon-
cepcjinieustannejautokreacji,zaśwłaściwądorozważańzagadnieńpoetyckich
formąjestrozmowa,Gespräch,umożliwiającazestawieniewielupunktówwidze-
niaitymsamymodpowiadającawielostronnościiniejednoznacznościrzeczy-
wistości15.
Schlegelakcentujewyraźnie,iżzamknięciesięwobrębiegeneralizującego
systemufilozoficznegodziałarówniezubażająco,cozupełnyjegobrak:nDladu-
chajestrówniezabójczemiećsystem,jakigoniemieć.Zpewnościąduchbędzie
sięmusiałzdecydować,bypołączyćjednozdrugim”16.PodobnieRortyzauwa-
ża,że:nTeoriaironicznamusiprzybieraćformęnarracji,ponieważnominalizm
ihistorycyzmironistyniepozwoląmusądzić,żejegodziełoustanawiarelację
zrzeczywistąistotą”17,asłownikopisumożnauznaćzaskończonyidoskona-
ły.Obydwajmyślicielerezygnująwięczambicjitworzeniaklarownegosyste-
mu,gdyż-wedługSchlegla-jedyniezgodanajednoczesnyruchsystemowości
iniesystemowościzbliżaćmożedodoświadczeniapełnilub-zdaniemRorty’ego
-systemowośćjestjednymzezłudzeńodziedziczonympodominującymprzez
wiekiimperatywiedocieraniadofunkcjonującejpozajęzykowoistotyrzeczy.
Zaakceptowanieprzygodnościjęzyka,jaźniorazwszystkichwyobrażeńiform
praktykspołecznychludzkichwspólnotjestistotnymskładnikiempostawyiro-
nicznej,którąRortydefiniujejakojedenznajbardziejpożądanychwzorcówbycia
wświecie.Modelowymprzykłademtakiejpostawystajesięliberalnaironistka.
StosowanyprzezRorty’egorodzajżeńskijestcelowymzabiegiem,który,jaksu-
gerujetłumacz,wynikazchęcinadaniarodzajurzeczownikombezrodzajowym.
Maondodatkoweznaczenie,gdyżrodzajużeńskiegoRortyużywawstosunku
dotychbohaterów,którychopatrujepozytywnymznakiemwartości,dlategoteż
nżeńska”liberalnaironistkaprzeciwstawionazostajenmęskiemu”metafizyko-
wi18.Liberalnąironistkąjestwięcosoba,która:
(1)odczuwasilneinieustannewątpliwościcodosłownikafinalnego,którym
aktualniesięposługuje,ponieważzrobiłynaniejwrażenieinnesłowniki,
słownikiprzyjmowanezafinalneprzezludzibądźksiążki,jakienapotkała;(2)
zdajesobiesprawęztego,żerozumowaniewyrażonewjejobecnymsłowniku
15F.Schlegel:Fragmenty…,s.11[przyp.36].TakteżwłaśnieSchlegelskonstruował
swojąRozmowęopoezji(1800)-sytuacjafabularna(spotkanietowarzyskiewsalonie)umoż-
liwiłaprzedstawienieswobodnejwymianymyślipostaciorazczterechdłuższychdyskursów
przynoszącychróżneujęciaproblematykihistorycznegospojrzenianaliteraturę,swoistościlite-
raturyromantycznej,znaczeniapowieściorazformkrytykiliterackiej(T.Namowicz:Wstęp…,
s.LXVIII-LXIX).
16F.Schlegel:Fragmenty…,s.49.
17R.Rorty:Przygodność…,s.161.
18Ibidem,s.121-122[przyp.tłum.].
