Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DZIEDZICTWONEOLITU
17
lizacjichińskiej.Pozostajewierzyć,żezaciągłościąosadnicząnatychterenachkryjesiętakże
ciągłośćkulturowa.
Przejdz
,myterazdoneolitu.Przedewszystkimtrzebapowiedzieć,żedziśarcheologia
chińskaposługujesiębardziejrozbudowanąklasyfikacjąznaleziskneolitycznychniżta,która
wswymzasadniczymzrębieukształtowałasięwlatach20.ubiegłegowieku,wczasachwiel-
kichodkryćJłrgenaGoulaAndersena.Niewszystkiejednakdziśwyróżnionepodokresysą
dlanasrównieważne.Powiedzmywszakże,żezanajstarsząkulturęneolitycznąuznajesię
obecnietzw.kulturęzCishanu(podHantanem,napołudniuprowincjiHebei)iPeiligangu
(napołudnieodZhengzhouwprowincjiHenan).Uważasię,żekulturatapoprzedzała
uważanądawniejzanajstarsząkulturęYangshao.
StanowiskakulturyPeiligangu,jakjątubędziemywskrócienazywać,sąskupionena
dośćniewielkimobszarzemiędzyLuoyangiemaZhengzhouwprowincjiHenannapołudnie
odliniiłączącejtemiastaiciągnąsięwkierunkumiastWuyangiXiancheng.Izolowane
stanowiskatejkulturyodkrytotakżenapołudniowymskrajuprowincjiHebei,napółnoc
odmiastaAnyang,nawschodnichstokachgórTaihang.Jestcharakterystyczne,żewszędzie
stanowiskakulturyPeiliganguznajdująsięwbliskościgór,awyróżnienietejfazyjakonaj-
starszejskłaniadouznaniaterenówprzeztękulturęzajętychzaprakolebkępóz
,niejszejkul-
turyYangshao(napółnocnywschódodLuoyanguwprowincjiHenan).Niejesttozapewne
przypadek,żeprakolebkaneolitycznychkulturjestpołożonawokółizolowanegomasywu
górskiego,wktórymdominujegóraSong(1440mn.p.m.),uznanapóz
,niejzaświętągórę
środkaiotoczonaczcią,iżeizolowanestanowiskatejkultury,zwanekulturąCishan,leżątak
bliskopóz
,niejszychmiastAnyangiHantan.
OwielelepiejznamydziśbezpośredniopokulturzePeiligangunastępującąkulturę
Yangshao,rozprzestrzenionąnaznacznymobszarze,aprzedewszystkimwdolinierzeki
WeiwprowincjiShaanxi.Rzekata,płynącrównoleżnikowozzachodunawschód,uchodzi
doRzekiŻółtejtam,gdzietaostatniaskręcaostronawschód.Stanowiskatejkulturysięgają
dalekonapółnoc,ażdowielkiegołukuRzekiŻółtej,sytuującsięprzedewszystkimnazachod-
nimjejbrzegu.WażneichskupiskoznajdujemywśrednimbiegurzekiFen.Napołudniuizo-
lowanejejstanowiskadochodządośredniegobiegurzekiHan.Bardzowyraz
,nierysujesięna
wschodziegranicaobszaru,gdziestanowiskakulturyYangshaoidąniemalprostąliniąod
okolicmiastaShijiazhuangnapółnocywzdłużdzisiejszejliniikolejowejdoZhengzhou
idalejnapołudnieodtegomiasta.Byłatowięckulturaznacznieoddalonaodwybrzeżamor-
skiego,niedocierającanawetdorozlewiskibagienzachodniejczęściprowincjiShandong.
Konsekwentnakontynentalnośćtejkultury_trwającaprzecieżodwczesnegopaleolitu_nie
pozostałabezwpływunapewnetypowedlapóz
,niejszejkulturychińskiejpostawy.Zapamię-
tajmywięcjużteraztęcechę,októrejnierazprzyjdziejeszczewspomnieć.Tupowiedzmy
sobie,żegdybykulturypoprzedzającecywilizacjęchińskąodwczesnegopaleolituconajmniej
poschyłekkulturyYangshaonieutwierdzałyrozwijającejsięcywilizacjiwjejkontynentalnym
charakterze,lecznp.żyływstałymkontakciezwybrzeżemmorskim,byćmożezupełnieinaczej
wyglądałabykulturaDalekiegoWschoduwogóle.Niemożnaprzecieżwykluczyćtego,żecy-
wilizacjepozostającewkontakciezmorzemprzekształciłybyobszarograniczonyPółwyspem
Koreańskim,wyspamijapońskimi,archipelaguRiukiuiTajwanemwrodzajmorzaśródziem-
nego,zwłaszczażeiodległościniesątuwiększeniżnaMorzuŚródziemnym.Tymczasemnic
takiegonienastąpiło,gdyżwedługChińczykówmorzedzieli,wyznaczakresświata,aniełączy.
