Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturajapońska–założeniapracy
19
Bardzoistotnymaspektemkulturyjapońskiejijednymzfundamentówtożsamości
narodowejJaponiijestciągłośćdynastycznaitrwałośćinstytucjicesarza.Istniejeonanieprze-
rwanieodVIIwiekudodziś,nacoistniejądowodyhistoryczne.Cowięcej,zgodniezhisto-
riografią,którąnazywamtradycyjną-aktórejpodstawąsąstarekroniki,Kojiki(Kojiki,czyli
Księgadawnychwydarzeń,712)iNihonshoki(Kronikajapońska,720),łączniezwanekroni-
kami(kigi)-uważasię,żejejpoczątkisięgająażVIIwiekup.n.e.Wczasachhistorycznych
instytucjacesarzaistniałazawsze,niezależnieodroli,jakąodgrywał.Choćlegalizacjatej
instytucjiwscentralizowanympaństwie,któranastąpiłanapoczątkuVIIIwieku,miałaumoc-
nićiustabilizowaćwładzęmonarchy,rozmaiteprocesykulturowezachodzącewnastępnych
latachdoprowadziłydostopniowegojejosłabiania.Cesarztraciłrealną,suwerennąwładzę
najpierwnarzeczarystokracjidworskiej,aodkońcaXIIwiekunarzeczwojownikówiosta-
tecznieprzyjąłrolęwładcybezwładzy.Aletocesarzprzekazywałinwestyturękolejnymsio-
gunom(shógun;dowódcawojskowy,generał),cedującnanichswąwładzę.Ichoćwojownicy
rządziliJaponiąniemal700lat,nigdyżadnemuznichnieprzyszłodogłowy,byzlikwidować
instytucjęcesarza.Przezniemalcałytenczas,od794do1868roku,czylidozakończenia
rządówsamurajówirestauracjiwładzycesarskiej,stolicapaństwaznajdowałasięwKioto.
PrzeniesionojąwrazzwładcądoTokio(Tōkyō,WschodniaStolica)w1869roku,byrównież
wtensymbolicznysposóbzakończyćokres,wktórymcesarzbyłpraktyczniepozbawionywła-
dzy.Przywracającjącesarzowi,nowiprzywódcypolityczni,wywodzącysięzezbuntowanych
wobecsiogunatuwojownikówiwspierającejichdziałaniaarystokracjidworskiej,wiedzieli,że
tylkoon,jakoprawowitywładcaJaponii,reprezentujeto,cotrwałeiniezmiennewkulturze
japońskiej,itylkoon,jakotradycyjnyelementtejkultury,możezjednoczyćcałykrajistać
siępodstawątożsamościnarodowejJapończyków.Tylkocesarz,abyłnimwówczaswładca
oksiążęcymimieniuMutsuhito(1852-1912,pan.1867-1912;pośmiertniejakoMeiji),mógł
zatemfirmowaćnajważniejszereformymodernizacyjneniezbędnedlawzmocnieniaiochrony
suwerennościkraju,słabegoizacofanegocywilizacyjniezpowodudługiejizolacji.Ostatecz-
nietoonstałsięsymbolemnowoczesnejJaponii.
Dlaokreśleniamiejscawładcywpaństwieopracowanonowąhistoriografię,którą
opartogłównienawspomnianychkronikach,wktórychnapisano,żecesarzeJaponii
pochodząodbóstwitworząjednąliniędynastyczną.Wtedyteż,porazkolejny,opraco-
wanolistęwszystkichpanujących,uwzględniającwniejtakżecesarzyopisanychwkigi,
dziśuznawanychzatradycyjnychlubmitologicznych(zob.aneks3irozdziałVIII).Roz-
poczynająJinmu,którywedługkronikjakopierwszymiałzasiąśćnajapońskimtronie
w660rokup.n.e.Zgodnieztąlistąobecniepanującycesarz,oimieniuksiążęcymNaruhito
(ur.1960,pan.od2019),jest126.władcąJaponii.Mityoboskimpochodzeniucesarza
zaczęłyoficjalnieobowiązywaćjakohistoria,aideęboskościcesarza,acozatymidzie
takżeJaponii,wpajanoobywatelomwcałymkraju.DBoskość”cesarzapotwierdzono
wKonstytucjiWielkiegoCesarstwaJaponii(1889),azanegowałjądopieronapoczątku
1946roku,poprzegranejJaponiiwdrugiejwojnieświatowej,cesarzHirohito(1901-1989,
pan.1926-1989;pośmiertniejakoShōwa).Jednakinstytucjacesarzaprzetrwała,gdyżrów-
nieżwładzeokupacyjneJaponiizNaczelnymDowódcąSiłSojuszniczychgen.Douglasem
MacArthurem(1880-1964)naczeleuznały,żezachowanietegotaktrwałegoelementu
kulturowegojestniezbędnedlasprawnejrealizacjireformdemokratyzacyjnych.Nową
rolęmonarchywpaństwiezdefiniowanowKonstytucjiJaponiiz1946roku.Stawałsięon
