Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
48
KRÓTKIEDZIEJEAMERYKIŁACIŃSKIEJ
KrólHiszpaniibyłkrólemIndii,gdyżwmyślhiszpańskiejdoktrynyprawnejkróle-
stwaIndiibyłyrównorzędnezkrólestwamiKastylii,Leonu,Aragoniiiinnymiziemiami
wchodzącymiwskładKoronyhiszpańskiej.KrólrządziłIndiamizpomocąRadyds.Indii
(ConsejodeIndias)iinnychorganówadministracjiszczeblaministerialnego,którestopniowo
przejmowałykompetencjeRady,takżewXVIIIw.stałasięonajedynieinstytucjąfasadową.
Radads.Indiibyławrazzkrólemnajwyższąwładząprawodawcządlakolonii.Rada
wydawałaprawaiinterpretowałatejużobowiązujące,zgromadzonewwydanymw1680r.
RecopilacióndelasleyesdeIndias(SpisieprawIndii).Radawysuwałakandydaturynawszyst-
kiepoważniejszestanowiskawadministracjikolonialnejorazwysyłałaimwiążąceinstrukcje.
Byłaorganemodwoławczymoddecyzjipodejmowanychprzezadministracjękolonialną
wAmeryce.SprawyhandluHiszpaniizjejkoloniamizałatwiałspecjalnyorganRady,zwany
DomemHandlowym(CasadeContractación)zsiedzibąwSewilli.
AdministracyjnekrólestwoIndiibyłopodzielonenawicekrólestwa:NowąHiszpanię
iPeru,ustanowionewXVIw.,orazNowąGrenadęiLaPlatę,powstałewXVIIIw.Oprócz
wicekrólestwistniałykapitaniegeneralneChile,WenezueliiGwatemali.Formalniepodlegały
onewicekrólom,jednakfaktyczniebyłyniezależneikomunikowałysiębezpośredniozMad-
rytem.Każdewicekrólestwobyłopodzielonenaokręgisądowo-administracyjnezwaneau-
diencjami.Audiencjaskładałasięzazwyczajzkilkulubkilkunastusędziów(oidores)iobra-
dowałapodprzewodnictwemprezydenta,którymbyłnajwyższynadanymterenieurzędnik
królewski.Audiencjedzieliłysięzkoleinaprowincjezgubernatoraminaczele.
Strukturahiszpańskiejadministracjikolonialnejodzwierciedlałaseparacjęspołecz-
nościhiszpańskiejiindiańskiej.Gubernatorowiprowincjipodlegałymunicypiabędącepod-
stawowymijednostkamiadministracyjnymispołecznościhiszpańskiej.Wspólnotywiejskie,
wprzeważającejmierzeindiańskie,znajdowałysiępodzarządemurzędnikówzwanychcor-
regidores.Wspólnotyindiańskiecharakteryzowałysięwłasnymi,oryginalnymistrukturami
organizacyjnymi,będącymizmieszaniemwzorówhiszpańskichitradycjimiejscowych.Na
czelewspólnotstalizazwyczajkacykowie(caciques)podporządkowanicorregidores.
Gospodarkakoloniibyłacałkowiciekontrolowanaprzezmetropolięipodporządko-
wanajejinteresom.DochodyzkoloniistanowiłypodstawędochodówKoronyhiszpańskiej.
Systempodatkowywkoloniachhispanoamerykańskichbyłrozbudowanyinastawionyna
zapewnieniemetropoliijaknajwyższychwpływów.Handelkoloniibyłściślekontrolowany
iwzasadziemógłodbywaćsiętylkoprzezKadyksiSewillępodnadzoremCasadeCon-
tractación,któraściągałapodatkiodhandlu,wydawałalicencjenahandelzHispanoame-
ryką,atakżerejestrowałastatki,towary,kupcówipasażerówudającychsiędoAmeryki.Po-
litykametropoliipolegałanautrzymaniuwysokichcentowarówprzywożonychdokolonii
iniskichtychsprowadzanychdoHiszpanii.Koloniemiałybyćtanimrynkiemzbytudlato-
warówprzemysłowychprodukowanychwmetropolii.
Administracjahiszpańskabyławysocescentralizowanaiprzytymbardzomałoefek-
tywna.Oczekiwanienakażdąnajmniejważnądecyzjętrwałorok,anawetdłużej,zależnieod
szybkościrozpatrywaniaproblemuprzezRadęds.Indiiwdalekiejmetropoliiorazodnieza-
wodnościłącznościmiędzykoloniamiaHiszpanią.Nierazdecyzjaprzychodziłapotakdłu-
gimokresie,żeniktniebyłwstanieprzypomniećsobie,ocowsprawiechodziło.Wymusiło
towypracowanieszczególnychmetodzarządzaniakoloniamiprzyzałożeniu,żedecyzjeme-
tropoliiczęstobędąjużnieaktualne.Administracjaikoloniścimusieliradzićsobiesami.
