Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MedycynawPolsce
przedrozbiorowej
Kościółiszpital
św.DuchawKrakowie
Ryc.4.
benedyktyńskapracanadprzepisywaniem
tekstównajwybitniejszychuczonychstaro-
żytnościiwiekówśrednich.Dziękimrówczej
pracymnichówzachowałysiępodwalinywie-
dzymedycznejkształtowanejprzederądru-
ku.Aichwpływnarozwójszpitalnictwa?
ŚwiętyBenedyktnakazał,abyprzykaż-
dymklasztorzefunkcjonowałprzytułekdla
bezdomnychiubogich(hospitale).Nakazy-
wałteż,abyprzyfurcierozdawanobiednym
chleb.Wzorówdlakształtowaniasięszpi-
talnictwabyłosporo,alechybawłaśnieten
benedyktyńskizwyczaj,abyudzielaćschro-
nieniawędrowcom,ubogimibezdomnym,
byłnajbardziejprawdopodobnymwzorem
dlaszpitalnictwaeuropejskiego.Wielkibe-
nedyktynśw.Bonifacydwawiekipóźniejna
synodzieprzypomniałzasadę,żeprzykaż-
dymklasztorzemafunkcjonowaćxenodochium
–domdlabezdomnychiubogich,inakazał
jejprzestrzegać.
Benedyktyni
pojawili
się
w
Polsce
w1006r.OsiedlilisięwówczasnaŚwiętym
Krzyżu(ŁysejGórze),gdzieklasztorufun-
dowałBolesławChrobry
.Dokładniewtym
samymczasie(1000–1010)odnotowano
obecnośćbenedyktynówwOławienaŚląsku.
Tam,niecopóźniej,ok.1150r.PiotrWło-
stowicufundowałkościółwrazzeszpitalem,
oddającgopodopiekębenedyktynomwro-
cławskim72.Opactworównocześnietworzące
oddziałszpitalnypowstałowTyńcupodKra-
kowem(1044),fundowanebyłykolejne73.
Tękrótkąhistorięśredniowiecznychpol-
skichszpitaliiszpitalików(wydzielonych
miejscdlachorych)możnauzupełnićinfor-
macją,żeprawiekażdyzówczesnychkon-
wentówosadzanychwPolsceprowadziłszpi-
tal(lubnamiastkęszpitala)bądźhospicjum
sprawującepewnąformęopiekinadchorymi,
pielgrzymami,ludźmiubogimi,bezdomnymi
ipodrzutkami.Niesposóbokreślićdokładnej
liczbytychpierwszychinstytucjiszpitalnych,
jakiepowstałynaówczesnychterenachPol-
ski.Wprzybliżeniupodawanoliczbę14szpi-
taliwdiecezjikrakowskiej(wtym10wKra-
kowie),32warchidiecezjignieźnieńskiej,
167wpoznańskiej(wtym20wPoznaniu),
49wkujawskiej,9wlubelskiej,14wwileń-
skiej,awznaczniepóźniejszejwarszawskiej
–51(zczego12wWarszawie)itd.Jakwi-
dać,zachodniączęśćPolskipokryławyraźnie
gęstszasiećobiektówlecznictwaniżresztę
kraju.Wzmiankiwstarychkronikach,reje-
strachmiejskichiklasztornychoistniejących
szpitalachdotyczyływsumie668obiektów,
przyczymzestawienietoobejmujetakże
okrespóźniejszyniżśredniowiecze74.Wtej
16
72Ibidem,s.134;Opactwobenedyktynów(późniejnorbertanów)św.WincentegonaOłbinie(obecniewgra-
nicachWrocławia)niezachowałosię,wyburzonojew1529r.Pierwszaonimwzmiankapisemnapochodzi
zroku1139.ZostałoufundowaneprzezPiotraWłostowicawpierwszejpołowieXIIw.Zestarejbudowli
zachowałysięjedyniefragmentydetaliarchitektonicznych.
73OpactwapowstawaływMogilnie(1065),Lubinie(1113),wOrłowejnaŚląskuCieszyńskim(1268),Trze-
mesznie,Łęczycy
,wKościelnejWsikołoKaliszaiin.Wśredniowieczuprężnyklasztorbenedyktynówznajdo-
wałsięwPłocku(1166–1170);Z.Gloger,Encyklopedja,t.1,s.141.
74L.Wachholz,Szpitalekrakowskie,s.21
