Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MarcinPoręba
14
obupodejśćpolega,wskróciemówiąc,natym,żeoilewramachGeistes-
geschichtehistoryczniepowstałeideeikoncepcjepróbujesiętłumaczyć
iwyjaśniaćichszerokorozumianymkontekstemhistoryczno-kulturowym,
otyleupodstawIdeengeschichteleżyfundamentalnezałożenieautono-
miimyśli,którawprawdziekażdorazowoznajdujeekspresjęwporządku
historycznym,wpewnymokreślonymmomencieikontekście,jednakktórej
senszzasadydokontekstutegosprowadzićsięniedaje.Nakartachksiążki
Siemkatopodstawowecredohistoriiideipowracawielokrotnie,wyrażone
dobitnieizpełnąświadomościąjegodoniosłości.
WPolscerozkwithistoriiideiprzypadłnalatasześćdziesiąteXXwieku,
nacozłożyłysiędwieważneokoliczności.Pierwszą,dopewnegostopnia
przygodną,byłopojawieniesięwpodobnymczasiedośćlicznejgrupybar-
dzowybitnychhistorykówfilozofiiimyślispołecznej,którymhistoriaidei
dostarczyławspólnychrampojęciowychiukładuodniesieniadlaichbadań,
nawetjeśliwpraktycebadaniaterzadkomieściłysięwortodoksyjnych
koleinachwyznaczanychprzezpostulatjaknajdalejidącegoabstrahowania
odhistorycznegokontekstu.Taniekiedywręczuderzającanieortodoksyjność
historiiideiwjejpolskimwydaniuwiązałasięzkoleizdrugą,jużmniejprzy-
godnąokolicznością:polskahistoriaideibyłazdecydowanienajważniejszym
zjawiskiemwdziejachpolskiejhumanistykipodrugiejwojnieświatowej,
araczej–botacezurajestważniejsza–potym,jakrolęorganizującej
myślenieibadania,nadrzędnejnarracjifilozoficzno-metodologicznejdefini-
tywnieprzestałodgrywaćmarksizm,conastąpiłowlatachsześćdziesiątych.
Jakwtakichprzypadkachzwyklebywa,cośtopustemiejscepomarksizmie
musiałowypełnić.PrócznajważniejszejdlarozważańMarkaJ.Siemka
historiiideibyłytomiędzyinnymitakienurtyjakróżnewersjemarksizmu
nieortodoksyjnego(wswoimczasieokreślanegomianem„rewizjonizmu”),
koncepcjenawiązującedoróżnychwersjiegzystencjalizmuipersonalizmu,
fenomenologia,strukturalizm,awreszcie–lastbutnotleast–filozofia
analityczna,któraspośródwszystkichtychnurtówposiadaławPolscezde-
cydowanienajsilniejszezapleczehistorycznewpostacifilozoficznejszkoły
lwowsko-warszawskiej,iktóramiędzyinnymiztejwłaśnieracjiwciągu
kolejnychdziesięciolecistopniowostałasiędominującąorientacjąwfilozofii
polskiej.Wspominamotychinnychnurtachtakżedlatego,żejakniebawem
zobaczymy,równieżone,aprzynajmniejniektóreznich,wywarływpływna
