Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SŁOWOWSTĘPNE
Powstawaniutejksiążkitowarzyszyłnamysłnadcelowościąpisaniaodaw-
nychfenomenachliterackichwczasach,gdyhistorykaliteraturystopniowowy-
pierakrytyk,akomentarzdotyczącyteraźniejszościzdajesięważniejszy-bo
bliższystatystycznemuodbiorcy-odopiniiodawnychzjawiskach,niejedno-
krotniepostrzeganychjakozdezaktualizowane,anawetmartwe.Wystarczyprze-
śledzićzawartośćukazującychsiędziśperiodykówhumanistycznychobejmują-
cychdyscyplinęliteraturoznawczą,byzauważyć,żeichdominantątematyczną
jestwspółczesnośćosadzonawszerszych,kulturowychkontekstach.Utrwalanie
tradycjiiuchwyceniejejwprocesualnościorazwydobywaniekorzeninarodo-
wejtożsamościjestdziśzabiegiemekskluzywnym,niszowym,ba,nawetwstyd-
liwym,możnazostaćbowiemposądzonymoanachronizm,bezproduktywną
fetyszyzację.Bycierzetelnymhistorykiemliteraturyjestjednakwymagające,co-
kolwieksądzićorodzajutejprofesji.Erudycja,faktualność,orientacjawobsza-
rachpokrewnych,sprawnośćteoretyczno-metodologiczna,intersubiektywność
komunikacyjna,umiejętnośćwyważaniaocen-totylkoniektórekomponenty
składającesięnajegoemploi.Dyscyplinująceiwysocezobowiązującepisanie
ominionychzjawiskachwobecluźniejszejformułykrytycznoliterackiejwydaje
siędziśwprostnieopłacalnezuwaginafrekwencjęczytelniczą.
Istniejejednakkodeksbadaczai,jakkolwiekzabrzmitopatetycznie,jednym
zdezyderatówjestobowiązekwobecdziedzictwa.Wtymsensiebliskiemisąob-
razowepouczeniagermanistyHerbertaCysarza,którywroku1926pisał:
Literackiepomnikiklasyczno-romantycznegoducha[…]toprzeważnietorsy,
planyiszkice,blokiiokruchy.Tutajniemożnapoprostuprzedstawiaćispisywać,
tutajtrzebauzupełnićzachowanefragmenty,wydobyćzłotozgruzu.To,coczyni
Goethegonajsilniejszyminspiratoremwświecieniemieckim,toprzedewszystkim
kształtjegożycia1.
Awięcprzedewszystkimnajszerzejpojęterekonstrukcje(międzyinnymi
tekstologiczne,biograficzne,kulturowe)jednostkoweisyntetyczneprzyużyciu
fachowychinstrumentów,niezaśjedyniekatalogowaniezastanejkolekcji.
1H.Cysarz,Historialiteraturyjakonaukaoduszy.Krytykaisystem,przeł.O.Dobi-
janka,[w:]Teoriabadańliterackichzagranicą.Antologia,wybór,wstępioprac.S.Skwar-
czyńska,t.2,cz.1,Kraków1974,s.251-252.
