Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WprOWaDzENIE
przyczynieiskutku,funkcjach,koegzystencjizjawiskielementów(Suliborski
2013).Syntezajestszczególnieważnadlageografii,bowiemstanowijeden
zpodstawowychsensówistnieniatejdyscypliny.Dlategonależyprzywrócić
realnysensteziemówiącejospecyficepodejściageograficznego–zmyśle
geograficznym.Jesttoujęciecałościowe,przestrzenne,uwzględniająceprzy
tymludzkisubiektywizmwynikającyzumiejscowieniaczłowiekaflw”anie
flpoza”światemfizycznym.
Głównymprzedmiotemzainteresowańgeografajestzwyklekonkret-
nyobszar.Geografodkrywato,cownimcharakterystyczne,unikalne,bada
związkiirelacjepomiędzyelementami,poszukujetego,cojestnajważniej-
szezpunktuwidzeniaspołecznościgozamieszkującejoraztego,costanowi
dominantękrajobrazu.WedługN.N.Barańskiego(1957:90)flgeograficzne
myślenie–topopierwszemyśleniezwiązanezterytorium,operującemapą
jakonarzędziemanalizyipodrugiemyśleniewiążące,kompleksowe,nie
zamykającesięwgranicachjednegoelementulubgałęzi–inaczejmówiąc
–myśleniegrająceakordamianiejednympalcem”
.Geografróżnicujeprze-
strzeń,klasyfikujeelementytejprzestrzeni,ajednocześniepostrzegajejako
elementypewnejcałości,wskazujeichgenezęiwystępowanie,coprzedstawia
namapie.WedługW.Wilczyńskiegozmysłgeograficzny,czylito,coflpozwala
ujrzećwszystkojednocześniewkontekściewszystkiego”
,decydujeosposo-
bieistnieniaczłowieka,jestczynnikiembezktóregoludzkieżycieniebyłoby
możliwe(Wilczyński1996).
Syntetycznepodejściewgeografiiwiążącesięzideąflkrajobrazu”odegrało
istotnąrolęupoczątkówistnieniatejdyscyplinynaukowej.A.vonHum-
boldtuznawanyzatwórcęgeografiinaukowejwprowadziłpodejścieeste-
tycznewgeografii,związanezopisemkrajobrazów.Twierdziłon,żecelem
geografiijestpoznaniejednościpanującejwróżnorodności(Humboldt1845,
1949).Geografiaklasycznadotyczyłaprzedewszystkimzjawiskobserwowal-
nychwkrajobrazach.Zmianykrajobrazowetłumaczonokonkretamidniaco-
dziennego.E.Romeruznawałgeografięzahumanistycznąnaukęokrajobrazie
mającąsweźródłowflartefaktachduszyludzkiejdlawszelkiegopiękna”(za
Wilczyński2011).Krajobrazbyłprzezniegotraktowanyjakosyntezanauki
isztuki.WPolscewiernymzwolennikiemtakiegopodejściabyłtakżeW.Nał-
kowski–twórcaflgeografiimalowniczej”
.Koniecznośćuwzględnianiaestetyki
wgeografiiuzasadniłonpotrzebąoddziaływanianawyobraźnięirozbudzania
wrażliwościczłowieka(Wilczyński1996).J.Granö–fińskigeografzpoczątku
XXw.–zaprzedmiotzainteresowańgeografauznałkrajobrazpostrzegany
przezczłowiekanapodstawieodczućzmysłowychbezpośredniegootoczenia
(Granö1997).
Współcześniecorazczęściejdostrzegasię,żekrajobrazuniedasięspro-
wadzićdosumyelementówtakzwanegośrodowiskageograficznego,nawet
13
