Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
ROzdziałczwaRty
nie,któredźwiękimogąbyćznaczącewdanymjęzyku,aktó
re
-zdefinicji-niemogą.Alebadaniejęzykaniemożesięza-
kończyćwtymmiejscu-specjalistawdziedziniedźwiękuizna-
czeniamusipójśćdalej.Opisdźwiękowegokształtu
językafran-
cuskiegoniebędziekompletny,dopókijęzy
ko
znawcaniedoda
dozbiorudźwiękówznaczących,któreza
wierawsobiejęzyk,
orazzbiorudźwięków,którejęzykwyklucza,trzeciejklasy:fo-
nemów,któreleżąnagranicy,tychznaczącychdźwięków,któ-
rychjęzykjeszczesięuczy,oraztych,którejużtraci.
Językoznawcy,którzybadalidźwiękowykształtjęzyka
francuskiego,odkryli,żejęzyktenmaobecnietrzydzieści
trzywpełnirozwiniętefonemyorazdodatkowetrzydźwię-
ki,którefonologowiezaklasyfikowalijako„problematyczne”,
„zagrożone”,lubwręcz„zagrożonewyginięciem”(phonèmes
envoiededisparition)
2
.Niebędącjużpełnoprawnymiele-
mentamizbiorudźwiękówjęzyka,owe„problematycznefo-
nemy”niesąmujeszczecałkowicieobce.Niemożnaichza-
klasyfikowaćjakodźwiękówdanegojęzyka,alejednocześnie
niemożnapowiedzieć,byte„zagrożone”dźwiękileżałypoza
nim.„Fonemyzagrożonewyginięciem”zamieszkująniezróż-
nicowanerejonynaobrzeżachkażdegojęzyka;znajdująsię
nafonicznejzieminiczyjej,którazarazemoddzielaiłączy
każdyjęzykztym,conimniejest.Wewspółczesnymfran-
cuskimsątotrzysamogłoski,aichzanikanie,któremożemy
obserwowaćjużodpewnegoczasu,możetylkodoprowadzić
dowyrugowaniapewnychopozycjidystynktywnych,które
tradycyjniecharakteryzowałytenjęzyk.Sąto:rzadkowy-
stępujące
a
wsłowietâche(t
a
),„zadanie”,któreróżnisięod
„śr
odkowego”
a
wsłowietache(ta),„plama”;samogłoska
no
sowaœ
˜̃wsłowiebrun(brœ
˜),„brązowy”,wopozycjidosa-
mogłoskinosowejwbrin(brε̃),„źdźbło”;orazə,któremutra-
dycyjnieprzypisywanorolęsamogłoskiwzaimkupierwszej
