Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
elementarzebyłyułożonewedługtrzechmetod:syntetycznej13,analitycz-
nej14orazanalityczno-syntetycznej15.Badaniamająwięcnaceluustalenie,
któreznichprzeważaływposzczególnychokresachIIRzeczpospolitejija-
kieprzyczynypowodowały,żeniektórecieszyłysięwiększąpopularnością
odinnych.
Czynnikiemrzutującymnajakośćelementarzajestzastosowanywnim
układtreści,azwłaszczawystępowaniekolejnychokresównaukiczytania
ipisania–przedelementarzowego,elementarzowegoipoelementarzowe-
go–orazichudziałwcałokształcietreści16.Każdyzpowyższychokresów
mabowiemswójodrębnycel,alełącznietworząoneintegralnącałość.
Napodstawiezastosowanegoukładutreścisąokreślaneróżnicedotyczące
koncepcjirolielementarza:albosłużyonwyłącznienauceczytaniaipisania,
gdyzawierajedyniemateriałdowprowadzanianowychliter,albospełnia
takżerolępierwszejczytanki,kiedyopróczmateriałuprzygotowawczego
orazcałegokoduliterowegoposiadamateriałwzbogacającynaukęczyta-
niaipisaniaumożliwiającydzieciomnabycieumiejętnościreceptywnego,
krytycznegoitwórczegoodbiorutekstów17.Kryteriatesąistotne,ponieważ
układtreściwelementarzuorazrealizowanaprzezeńrolawznacznejmie-
rzewpływająnaprzebieg,jakośćiskutecznośćnaukiczytaniaipisania.
Gdywystępująwszystkietrzyokresynauki,wówczasmożliwejeststopnio-
wanietrudnościidostosowanietempapracyuczniadokolejnychetapów
czytaniaipisania.
Ważnyskładnikanalizyporównawczejelementarzystanowirównieżte-
matykaczytanekwyznaczanaprzezprogramkształceniadlaIklasyszkół
powszechnychiwynikającazcelówwychowania„określonychpanującymi
[…]warunkamispołeczno-gospodarczymi,politycznymiikulturowymi”18.
Treścirealizowanewtokunauczania,wtymtreściczytanekelementarzo-
wych,wynikajązewskazańzawartychwprogramachkształcenia.Wodnie-
sieniudotekstówprzeznaczonychdlapierwszoklasistówpodkreślająone,
żetreśćczytanekpowinnasięwiązaćzdoświadczeniamiuczniów,ponieważ
topozwalaimnaidentyfikacjęwłasnychprzeżyćzlosamibohaterówczy-
tanekelementarzowych,cojestistotne,gdyżwiekwczesnoszkolnyobfituje
wsilneprzeżycia.Dlategojestwskazane,bymateriałnauczaniaorazteksty
13M.Cackowska,Wposzukiwaniukoncepcjioptymalnegoelementarza,UMCS,Lublin1984,
s.37.
14J.Zborowski,Początkowanaukaczytania,dz.cyt.,s.35.
15R.Więckowski,Pedagogikawczesnoszkolna,dz.cyt.,s.148–149.
16J.Radkiewicz,K.Lipnicki,AnalizaporównawczaelementarzyipodręcznikówdoklasyII
iIIIzwybranychkrajóweuropejskich[w:]M.Jakowicka(red.),Wybraneproblemykształce-
niadzieciprzedszkolnychiwczesnoszkolnych,Wyd.WSP,ZielonaGóra1989,s.120–121.
17E.Malmquist,Naukaczytaniawszkolepodstawowej,przeł.A.Tierry,WSiP,Warszawa
1982,s.53–63;J.Radkiewicz,K.Lipnicki,Analizaporównawcza…,dz.cyt.,s.130;M.Cac-
kowska,Wposzukiwaniukoncepcji…,dz.cyt.,s.164–167.
18A.Siemak-Tylikowska,Treśćnauczania–teoriedoborutreścikształcenia[w:]W.Pomykało
(red.),Encyklopediapedagogiczna,FundacjaInnowacja,Warszawa1997,s.853.
