Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Dziejespołeczeństwuczą,iżpojęcia«obywatel»i«obywatelstwo»
wróżnychmiejscachiczasachoznaczałycośinnego.Cechy«do-
bregoobywatela»,którebyłyuznawaneza«adekwatne»wjednej
epoceijednymspołeczeństwie,mogły-winnychokolicznościach-
byćprzyczynąmarginalizacjijednostekicałychgrup.«Obowią-
zującazawartość»pojęcia«obywatel»wyznaczonajestzawsze
przezaktualnieistniejącąkonfiguracjęczynnikówhistorycznych,
kulturowychipolitycznych.Pojęcietostanowiwięczmiennąkon-
strukcjęspołeczną1.
ZbyszkoMelosik
Wybórpowyższegocytatunamottomojejksiążkiwskazujenaistotnącechę
interesującychmniekategorii-obywatelstwaiedukacjiobywatelskiej:na
ichzmienność.Naprzestrzenidziejóworazwróżnychszerokościachgeo-
graficznychbyłykształtowaneodmiennewzorceobywatelstwa,awkonse-
kwencjiróżnorodnekoncepcjeedukacjiobywatelskiej.Potencjalnekonstruk-
tytychkategoriisąbardzoliczneinimsięobjawią,toczysięmiędzynimi
nieustająca,dyskursywnawalkaodominację.Wróżnychmomentachhisto-
riiikonfiguracjachwładzy,wczasachpokojulubwojny,okresachprosperi-
tyczykryzysugospodarczegojednezformobywatelskościulegająosłabie-
niu,byustąpićmiejscainnym,„rosnącymwsiłę”.Odczasówstarożytnych
obywatelstwobyłopowiązanezokreślonymterytorium(polis),aletakże
zistniejącymistosunkamiwładzy,cowperspektywiehistorycznejuwi-
docznia,żepodczasgdypewnegrupyobywatelicieszyłysięprzywilejami,
innebyłyichpozbawiane.SłowaZbyszkaMelosika,któreuczyniłammot-
temswojejksiążki,obrazowosytuująobiekategorienatledziejów,ale,co
równieważne,istotniewpisująsięwtrwającądebatęnatematkoncepcji
obywatelstwaiedukacjiobywatelskiej.Awartojednocześniedodać,że
---
---
---
---
---
-
1Z.Melosik,Wychowanieobywatelskie:nowoczesność,ponowoczesność(próbakonfrontacji),[w:]
Wychowanieobywatelskie.Studiumteoretyczne,porównawczeiempiryczne,red.Z.Melosik,
K.Przyszczypkowski,WydawnictwoEdytor,Poznań-Toruń1998,s.34.
9
