Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Budniak,Edukacjaspołeczno-przyrodniczadzieciwwiekuprzedszkolnymimłodszymszkolnym.
Podręcznikdlastudentów,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-174-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
Wstęp
11
czach”,zaśwlatachsześćdziesiątychMarianFalskiproponujeprzedmiot
„Przyrodaiczłowiek”7.
Jużwówczaszauważono,żewnauczaniuprzyrodygłównymcelemjestkształ-
ceniezdolnościpoznawczychuczniów,zaspokajanieichpotrzeb,zaznajamianie
zżyciemprzyrodyibudzeniewrażliwościwobecniej.Postulowanotakżesa-
modzielnedziałaniauczniów(obserwacje,doświadczenia)wtrakciepoznawania
kolejnychekosystemówśrodowiska.Treściedukacjiśrodowiskowejmiaływięc
charakterekologiczny,aichpoznawaniemiałobyćzintegrowane8.Propozycje
temożnaocenićjakoniezwyklenowoczesne,niestety,niezostałyonenatrwałe
wprowadzonewsystemkształcenia.
W1918roku,poodzyskaniuprzezPolskęniepodległości,zagadnieniaprzy-
rodniczezostaływklasachIiIIszkołypowszechnejwłączonedonaukijęzyka
ojczystegodotyczyłyobserwowaniaiopisywaniaprzyrodynieożywionejoraz
roślinizwierząt,atakżezmianzwiązanychzporamiroku.WklasieIIIobowią-
zywałosobnyprzedmiot„przyroda”9.Niezmieniłategotakżeprzeprowadzona
w1932rokureformaszkolnictwa(tzw.jędrzejewiczowska).Dużaliczbagodzin
przeznaczonychnaprzedmiotpozwalałanarealizacjędośćobszernychtreści:ży-
cieibudowaroślinizwierząt,ichznaczeniewprzyrodzieigospodarceczłowieka,
praktycznedziałaniawterenie(np.prowadzenieobserwacjiihodowliwogrodach
przyszkolnych,którewówczasznajdowałysięprzykażdejszkole),krajobraz,wody
bieżąceistojące,rzeźbaterenu,życieipracaludziwPolsce,pogoda,klimat,plan
imapa(wrazzumiejętnościąodczytywaniaisporządzania).Abysilniejpowiązać
miejsceżyciadzieckaznaukąszkolną,programnauczaniaośrodowiskuobej-
mowałinnezagadnieniawszkołachwiejskich,ainnewmiejskich.Wokresie
powojennym,do1978roku,wklasachIiIItreściedukacjiprzyrodniczejbyły
włączonewzakresnauczaniajęzykapolskiego,natomiastwklasieIIIkwestie
przyrodniczeigeograficzneomawianowramachprzedmiotu„przyroda”;wkla-
sieIVrealizowanodwaodrębneprzedmioty.Wporównaniuzokresemmiędzy-
wojennymzmniejszonojednakliczbęgodzinnarealizacjętychprzedmiotów10.
OpracowaniametodyczneH.Obiezierskiej,J.Wernerowej,W.Karpowicz
iT.Wróblaułatwiaływprowadzanietrudnychzagadnieńprzyrodniczychigeo-
graficznychwklasachpoczątkowych.Podwpływemnowychodkryćpsychologii
orazbadańnaukowychnadskutecznymnauczaniemprzyrodyprowadzonych
wróżnychkrajacheuropejskichwlatach60.i70.XXwiekuzmodyfikowano
podejściedopropedeutycznejedukacjiśrodowiskowej.T.Wróbelpodkreślał
potrzebęuwzględnieniawnauczaniuprzyrodysystematyzacjinaukowej,docho-
7R.Więckowski:Pedagogikawczesnoszkolna.WSiP.Warszawa1998,s.143.
8Por.W.Stawiński(red.):Podstawynauczania…,op.cit.,s.8.
9Napodstawie:ibidem.
10Szerzej:ibidem,s.7.