Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Budniak,Edukacjaspołeczno-przyrodniczadzieciwwiekuprzedszkolnymimłodszymszkolnym.
Podręcznikdlastudentów,Kraków2009
ISBN:978-83-7587-174-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
Rozdział1.
Środowiskoiczłowiek
19
glebową(litosferę),powietrzeotaczającekulęziemską(atmosferę)orazwody
(hydrosferę),oddziaływajązarównonażycieczłowieka,jegodziałalnośćzawo-
dową(wykorzystaniebogactwnaturalnych,uprawyrolneitp.),jakiosadnictwo.
FloraifaunawystępującenaZiemi(elementybiosfery)stanowiąnaturalnewa-
runkiżyciairozwojuczłowieka(pożywienie,źródławieluproduktów,wpływają
najakośćgleby,klimatitp.).Wpływinnychosób,relacjeistrukturyspołecz-
ne,wytworyludzkiejdziałalności(techniczne,kulturalne)toelementyantropo-
sfery.Poszczególnezakresyzostałyszerzejscharakteryzowanewnastępnym
podrozdziale.
1.2.Składnikiśrodowiska
iichcharakterystyka
Atmosfera–powietrzeatmosferyczne
Powietrzejestmieszaninągazów,któraotaczakulęziemską
itworzypowłokęgazową,zwanąatmosferą(gr.atmos–!parawodna,opar’igr.
sphaira,łac.sphaera–!kula,powłoka’).AtmosferaporuszasięrazemzZiemią
wjejruchuobiegowymdookołaSłońca,wprzekrojupionowymdzielisięna
poszczególnewarstwy,różniącesiętemperaturą,składemchemicznym,wilgot-
nościąitp.
Warstwyatmosfery:
–najbliżejpowierzchniZiemiznajdujesiętroposfera(gr.tropos–!zawracać’),
średniodookoło12kmodpowierzchniZiemi,gdziewrazzewzrostemwy-
sokościnastępujespadektemperatury(średnioookoło1ºCna200km,aż
do–55ºC);wtejwarstwiewystępująwszystkiezjawiskapogodowe(tworze-
niechmur,opady,wyładowaniaatmosferyczneitp.)9inajwiększedobowe
wahaniatemperaturyorazzanieczyszczeniapowietrza;tutajmająmiejsce
pionowe,poziomeinieuporządkowane(turbulencyjne)ruchypowodujące
mieszaniesiępowietrza10;około6kmnadpowierzchniąZiemiwystępują
silnezachodniewiatry(jet-stream)11;
–tropopauza–granicamiędzytroposferąistratosferą12;jejpołożeniejestza-
leżneodporyrokuiszerokościgeograficznej(nadbiegunemokoło6–8km,
wstrefieumiarkowanej–10–12km,nadrównikiemdo15–17km;latem
znajdujesięwyżej);
9K.Borowicz:Środowiskogeograficzne.WSP.Olsztyn1995,s.39–40.
10Z.Kaczorowska:Pogodaiklimat.WSiP.Warszawa1986,s.38.
11Ibidem,s.41.
12Z.Sorbjan:Meteorologiadlakażdego.Przeł.I.Zaleski.PrószyńskiiS-ka.Warszawa2001,
s.42.
