Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
BarbaraSmolińska-Theiss,WiesławTheiss
Ztakichzałożeńwynikajądlabadańprzezdziałanieokreślonekon-
sekwencjemetodologiczne(DiTomaso1986,s.112).Badanieaktyw-
nemąciwiaręwnaukę,wmocjejpoznawaniaiwyjaśniania.Kieruje
sięonoprzeciwko,jaktookreślałJanSzczepański,nnowejaroganc-
kiejcywilizacjinaukowo-technicznej,którejsięwydaje,żetylkoto
jestważne,comożnawłączyćwprogramkomputerów,awszystko,
czegoskomputeryzowaćsięniedaiczegoczłowieknierozumie-po
prosunieistnieje”(Szczepański1977).Przedmiotemdociekańwba-
daniachprzezdziałaniejestdialektycznyrozwój,zmiana,jakadoko-
nujesięwśrodowisku,wgrupachiwjednostkach.Ciągłarefleksja
nadsamowiedząwszystkichpodmiotówbadańzmuszadoporzuce-
niadotychczasowejaparaturypojęciowejistandardówmetodologicz-
nych.
Teoriaipraktyka
Punktemwyjściaopisywanegomodelubadawczegojestteoria.
Badanejrzeczywistościniemożnasprowadzićdoelementarnejstruk-
turyanatomicznejidomierzeniasiłyzwiązkówwystępującychmię-
dzyjejelementami.Dialektycznepostrzeganierzeczywistościwnur-
cieactionresearchnakazujerozpoznawaniezjawiskiproblemów
społecznychprzezpryzmatzawartychwnichsprzecznościikonflik-
tów.Opisywanebadaniachętnieadoptująnaswójużytekmarksow-
skąteorięrozwojuspołecznego,aletakżewspółczesneteoriekonfliktu
RalfaDahrendorfaorazLewisaA.Cosera.Spośródróżnychcechba-
daniaprzezdziałaniedwiewysuwająsięnaplanpierwszy:praktyczny
charakterbadańorazspecyficznarolabadaczawprocesiepoznania.
Cotoznaczybadaniepraktyczne?Praktykapełnidwojakąfunk-
cję.Popierwszeweryfikujezałożeniateoretyczne.Powtóre-zmiany
wtejpraktycestanowiązasadniczycelbadańiistotęnaukispołecznej.
Zgodniezprzyjmowanymizałożeniamicelembadanianiejestsamo
badanie,aleulepszanierzeczywistości.Mówiotymdefinicjaokreśla-
jącapraktykęjakondziałalnośćprzekształcającąsystemświadomych
działańludzkich,zmierzającychdowywołaniazmianyokreślonego
przedmiotu”(Sztompka1973,s.107).Jesttozatemkierowaneprze-
kształcanieistniejącychwarunkówspołecznych.Dokonujesięono
przyudzialenauki.Zgodniezzasadąjednościteoriiipraktykicoraz
rzadziejprzeciwstawiasięczynawetwyodrębniatwierdzenialubba-
daniateoretyczneoraztzw.badaniastosowane(Okoń1980).Zamiast