Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
mipodstawamibiologicznymi-odpowiadającymizajakośćsubstancjifonicz-
nej-artykułowanedźwiękimowymogąwróżnorodnymstopniuodbiegaćod
normylingwistycznej12.Skutkiemtakichodstępstwmogąbyćbraklubniepełne
rozumieniemowyprzezodbiorcę,comożeutrudniaćlubwręczuniemożliwiać
komunikacjęjęzykową,ancelnośćsłowa”,októrejpiszeHans-GeorgGadamer,
niejestudziałemmówcy13.Możnaprzyjąć,żecelnośćsłowa,októrejpiszeautor,
dotyczynietylkojakościtworzonychwypowiedzizewzględunaużytesło-
wa,zwrotyikonstrukcjegramatyczne,alerównieżwyrazistej,niezwracającej
uwagisłuchaczawymowymówcy.Komentująctenaspektwypowiedzi,Adam
Schafstwierdza:
Przezroczystośćdlaznaczenia,takcharakterystycznadlaznakówsłownych,
występujewłaśniewtedy(opróczwypadkówjakiegośzakłócenianormalnego
procesuporozumiewaniasię),gdywogóleprzestajemypercypowaćmaterialny
kształtznaku,awświadomościzachowujemyjedyniestronęznaczeniową14.
ZkoleiEdwardŁuczyńskiwtakniezwykłysposóbpiszeojęzyku:nWszystko,
cowchodziwskładjęzyka,maswojeuzasadnienie.Każdadrobinajęzykowagra
jakąśrolęwskomplikowanymmechanizmiekomunikacyjnym,jakimjestjęzyk”15.
Podjętebadania-poprzezsposóbujęciazagadnienia-wpisująsięwtezę
oucieleśnieniujęzykaisentencję,żejęzykijegoużycienierozerwalniewiążąsię
zciałemczłowieka.NawiązujetodomyśliJanaBaudouinadeCourtenaya,który
komentującprzedmiotizadaniajęzykoznawstwa,pisał:
12Zob.rozważanianatematnormyjęzykowej,jakieprzedstawiaJ.Porayski-Pomsta:
Zagadnienianormyrozwojowejwerbalnej.Problemyperiodyzacjirozwojumowy.W:J.Poray-
ski-Pomsta:Orozwojumowydzieckadwastudia.DomWydawniczyElipsa,Warszawa2015,
s.81-176;A.Lorenc:Kryteriadiagnostycznenormywymawianiowej.W:Logopediaartystyczna.
Red.B.Kamińska,S.Milewski.HarmoniaUniversalis,Gdańsk2016,s.168-193;B.Kamiń-
ska:Opolskiejnormieortofonicznej.W:Logopediaartystyczna…,s.98-106.B.Toczyska:Głoś-
noiwyraźnie.9lekcjidobregomówienia.GdańskieWydawnictwoPsychologiczne,Gdańsk2007.
13H.-G.Gadamerpisze:nBytjęzykacharakteryzujesię[…]tym,żeJaniejestjegopodmio-
tem.Ktomówijęzykiemniezrozumiałymdlanikogopozanim,niemówiwogóle.Mówić-to
mówićdokogoś.Słowochcebyćsłowemcelnym-toznaczy,żesłowonietylkoprzedstawia
mniesamemurzecz,októrejmówi,leczstawiająprzedoczymarównieżtemu,dokogomówię”
(H.-G.Gadamer:Człowiekijęzyk…,s.156).Komentujączaburzeniadźwiękowejrealizacjifo-
nemówjęzykapolskiego,BarbaraOstapiukstwierdza:n[…]odstępstwogłoskiodpostacinor-
matywnejmożebyćznaczne:formastajesięnieprzezroczystainieczytelna,traciswójznaczący
charakter,couniemożliwiarozumienie,albo-przeciwnie-możebyćnieznaczne:formajeszcze
zachowujeznaczącycharakter,alezmniejszajejprzezroczystość,co-skupiającuwagęsłucha-
cza-oddalagłównycelporozumiewaniasięzapomocąjęzyka:przekaztreści”(B.Ostapiuk:
Zaburzeniadźwiękowejrealizacjifonemówjęzykapolskiego-propozycjaterminówiklasyfkacji.
nAudiofonologia”.T.10l1997,s.119).
14A.Schaff:Wstępdosemantyki.PWN,Warszawa1960,s.290.
15E.Łuczyński:Rozgryzająctajnikimowy.Wiedzaojęzykupolskimdlalogopedów.Wydaw-
nictwoUG,Gdańsk2011,s.37(podkr.D.P.-W.).
