Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Międzylingwistykąamedycyną
27
Skłaniatodouwzględnianiategoparametruwoceniewymowytakżewodnie-
sieniudogłosektworzonychwewnątrzjamyustnej.Cowięcej,naświatowejlo-
gopedyczno-foniatrycznejkonferencjiwDubliniew2016rokutakżepodkreślano
koniecznośćocenywzrokowejzuwzględnieniemnwnętrzajamyustnej”dzieci
zrozszczepemwargiipodniebienia22.
Dlaczegologopedzibadająwymowęwspecyficznysposób?Współczesnaczy
teżjednazewspółczesnychpropozycjibadaniawymowywlogopediiuwzględnia
ścieżkęwzrokowąisłuchową(zob.p.2.2.2.2natematograniczeńmożliwoś-
ciróżnicowaniadźwiękówmowyprzezczłowiekazapomocąsłuchu),anawet
wzrokowo-słuchowo-czuciowo-eksperymentalną23,comaistotneznaczeniedla
sformułowaniadiagnozyocharakterzeheurystycznym,objawowo-przyczyno-
wym.Takadiagnozapowinnabyćpodstawąprogramowaniaiprowadzeniate-
rapii,napoczątkumaonajednakcharakterwstępny,aterapięrozpoczynasię
nawetwprzypadkuniepełnejwiedzyoprzyczynachzaburzeń(zob.p.2.2.2).
Badaczedyslaliipodkreślająznaczenieocenykażdejcechyfonetycznejbada-
nejgłoskijakorealizacjifonemu.Istotnejestzatem,wjakisposóbwgłosceod-
zwierciedlonesącechyfonemowe.Logopedziokreślajątakisposóbbadaniajako
metodęfonemowo-fonetyczną24lubmetodęanalityczno-fonetyczną25.Wiążesię
ztymsłuchowo-wzrokowebadaniewymowy,któreniejestwolneodpewnych
ograniczeń-realizacjitworzonychwpostacizwarćgardłowychikrtaniowych
niemożnazobaczyć,takiepodejściedostarczajednakwięcejinformacjiobudo-
wieartykulacyjnejbadanejgłoskiwporównaniuznormąfonetycznąniżocena
słuchowaiwprostwynikazprzedmiotubadańfonetyki,wktórejwyróżniasię
fonetykęartykulacyjną,audytywnąobokakustycznej26.Dlalogopedy-wkon-
tekściediagnozyiterapii-istotnajesttakżewiedzanatematarchitekturyza-
burzonegosystemufonetycznegoipowiązańpomiędzygłoskami(zob.p.4.3.5.2).
2230thWorldCongressoftheIALP.Dublin,21-25.08.2016.
23Eksperymentyczyteżpewnepróbypodczasbadaniawymowydotycząnp.badaniare-
zonansu,miejscaprzepływupowietrzapodczasartykulacji.Logopediawykorzystujezatem
np.próbyCzermaka,Gutzmana,którefunkcjonująodlatwfoniatrii(A.Pruszewicz:Fonia-
triakliniczna.PZWL,Warszawa1992),awlogopediiopisałajetakżeI.Styczek:Logopedia.
PWN,Warszawa1981).Zob.D.Pluta-Wojciechowska:Analityczno-fonetycznaocenarealiza-
cjifonemówwlogopedii.W:Metodyinarzędziadiagnostycznewlogopedii.Red.M.Kurowska,
E.Wolańska.DomWydawniczyElipsa,Warszawa2015,s.64-78;D.Pluta-Wojciechowska:
Zaburzeniaczynnościprymarnychiartykulacji.Podstawypostępowanialogopedycznego.Wydaw-
nictwoErgo-Sum,Bytom2015,s.171-179;D.Pluta-Wojciechowska:Dyslaliaobwodowa.Diag-
nozaiterapialogopedycznawybranychformzaburzeń.WydawnictwoErgo-Sum,Bytom2017,s.
115-129.
24Zob.B.Ostapiuk:Dyslalia.Obadaniujakościwymowywlogopedii.WydawnictwoNa-
ukoweUS,Szczecin2013.
25D.Pluta-Wojciechowska:Analityczno-fonetycznaocenarealizacjifonemówwlogope-
dii…,s.64-78.D.Pluta-Wojciechowska:Dyslaliaobwodowa…,s.115-118.
26D.Ostaszewska,J.Tambor:Fonetykaifonologiawspółczesnegojęzykapolskiego.PWN,
Warszawa2012.
