Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Rozdział1.Międzylingwistykąamedycyną
Metodykaocenywymowywlogopediiuwzględniającanajnowszebadania
(będzieotymmowajeszczewp.2.2.2.2)wyrosła-jaksądzę-zniedostatków
ocenyartykulacjiprowadzonejprzedewszystkimprzezlekarzy,którzyprefe-
rująlubstosująwyłącznieścieżkęsłuchową,oczymbyłamowapowyżej.Co
więcej,jakoistotnekryteriumocenywymowyuznajązrozumiałośćczykomu-
nikatywnośćtworzonychwypowiedzi.Uznawanadewiza-jakprzypuszczam
-jestnastępująca:jeśliwymowanieutrudniazrozumieniatreściwypowiedzi,
tonietrzebazajmowaćsięwymową.Dostrzeganiejedyniebrzmieniagłoski,
apomijaniebudowyartykulacyjnejzewzględunp.napozycjęnarządówmowy,
sposóbutworzeniakontaktulubszczelinyartykulacyjnej,niedajepełnejinfor-
macjiogłosce,cowięcej-jakwskazywałjużw1973rokuWiktorJassem27-
ucholudzkieniejestwstaniedostrzegaćdrobnychniuansówbrzmieniowych,co
mazwiązekzmożliwościamipercepcjiróżnychgłosekprzezczłowieka.Będzie
otymmowawp.2.2.2.2.Określającrolęwzrokuwustalaniucechbudowyar-
tykulacyjnejgłosek,możnawręczpowiedzieć,żewzrokpozwalalepiejsłyszeć.
Sięganiedoźródeł.Metodaocenywymowywmedycyniei-jakprzypusz-
czam-takżeczęściowowlingwistycemożebyćodmiennaodpropagowanego
współcześnielogopedycznegobadaniaartykulacji.Należyjednakpodkreślić,że
towłaśnielingwiści-zuwaginaprzedmiotdyscypliny-badająsystemfone-
mowo-fonetycznydanegojęzyka,ustalająinwentarzfonemówigłosekpodsta-
wowychbędącychrealizacjamifonemów,atakżeopisująnormęwymawianio-
wą,coodnajdujemywpracachnp.TytusaBenniego,BożenyWierzchowskiej,
DanutyOstaszewskiejiJolantyTambor,BronisławaRocławskiego28.Najnowsze
badanianormywymawianiowejwodniesieniudospółgłoskibocznejisamogło-
seknosowychzostałyprzeprowadzoneprzezAnitęLorenc-logopedęijęzyko-
znawcę29.Doustaleńfonetykówsięgalogopeda,któryporównujeobserwowaną
27W.Jassempodaje,żeucholudzkiemaograniczonemożliwościróżnicowaniadźwięków
mowy.Zob.W.Jassem:Podstawyfonetykiakustycznej.PWN,Warszawa1973,s.107.
28T.Benni:FonetykaopisowajęzykapolskiegozobrazamigłosekpolskichpodługM.Albiń-
skiego.ZakładNarodowyim.Ossolińskich,Wrocław1958;B.Wierzchowska:Wymowapol-
ska.PaństwoweZakładyWydawnictwSzkolnych,Warszawa1965;D.Ostaszewska,J.Tambor:
Podstawowewiadomościzfonetykiifonologiiwspółczesnegojęzykapolskiego.WydawnictwoUŚ,
Katowice1997;B.Rocławski:Podstawywiedzyojęzykupolskimdlaglottodydaktyków,pedago-
gów,psychologówilogopedów.Glottispol,Gdańsk2001.
29A.Lorenc:Wymowanormatywnapolskichsamogłoseknosowychispółgłoskibocznej.
DomWydawniczyElipsa,Warszawa2016.Autorkapodjęłabadaniazmierzającedookreślenia
normywymawianiowejbadanychgłosekzwykorzystaniemnowoczesnegoinstrumentarium.
Toniełatwezadanie.PrzeprowadzonebadaniamająwPolscecharakterpionierskiizasługują
nabacznąuwagę.Metodologiaprowadzonychstudiów(dobórosóbdobadań,sposóbbadania
wymowy,analizawynikówbadań),jakązastosowałaautorka,budzimojewątpliwości,dlatego
przyjmujęwbadaniachwłasnychopisgłosekpodstawowychwujęciuBronisławaRocławskiego
iBarbaryOstapiuk(B.Rocławski:Podstawywiedzyojęzykupolskim…;B.Ostapiuk:Zaburze-
niadźwiękowejrealizacjifonemówjęzykapolskiego…;B.Ostapiuk:Dyslalia.Obadaniujakości
wymowywlogopedii…).Zob.D.Pluta-Wojciechowska:RecenzjaksiążkiAnityLorencpt.Wy-
