Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Międzylingwistykąamedycyną
31
dokładnegopoznaniacechrealizacjifonemóworazprzyczynewentualnychza-
burzeń.Wprzedstawionychanalizachzewzględunaprzedmiotmonografiipo-
mijamomówienieprocesówpercepcyjnych,którychzaburzenia-wprzypad-
kuinnychtypówdyslaliiniżomawianewksiążce-sągłównymilubjednymi
zgłównychprzyczynzaburzeń(zob.Wstęp).
Adwersarztakiegostanowiskaprzytoczyargument,żeodlatlogopedzipo-
szukiwaliprzyczynzaburzeńrealizacjifonemów,coodnajdujemywtypologii
chociażbyLeonaKaczmarka36.Zwróćmyjednakuwagę,żesłuchowaocenawy-
mowydostarczainnych,znacznieuboższychdanychnatematartykulacjiniż
ocenasłuchowo-wzrokowa.Ajesttoistotne,ponieważopisobjawujestpunk-
temwyjściadlasformułowaniapytania,dlaczegoudanegopacjentapojawiła
sięnienormatywnacechafonetyczna.Jeśliopiswymowybędzieniepełnylub
szczątkowy,takżepytaniedotycząceprzyczynzaburzeńartykulacjiniebędzie
dokładne,acozatymidzie-samaterapiamożeniendotykaćistotyrzeczy”.Co
więcej:dlaprojektowaniaterapiiistotnajestwiedzadotyczącaarchitekturyza-
burzonegosystemufonetycznego,wtymzwiązkówpomiędzygłoskami,naco
zwracałamuwagęw2007roku37,acopotwierdziłybadaniaBarbarySambor38.
Odejścieodpostulowanychwlicznychopracowaniachterminówlelanie,ke-
kanie,geganieczyseplenienie,awzamianwprowadzeniestrategiianalitycznej,
którauwzględniabadanieiopiskażdejcechyfonetycznej,jestzasadniczązmia-
nąpodejściadobadaniawymowy.Takaocenastajesięzewzględunajejspecy-
fikęiużywanemetodycharakterystycznąwłaściwościąlogopedycznegobadania
realizacjifonemów.Wtakisposóbnieoceniająwymowyinnispecjaliści.Podejś-
cieanalityczno-fonetycznezwykorzystaniemocenysłuchowo-wzrokowejarty-
kulacjiniejestobecnewewszystkichbadaniachlogopedycznych.Nieoznaczato,
żeprowadzeniediagnozywpostaciustaleń,żepacjentmalelanieczyreranie,
albosubstytuję,lubdeformację,jestwystarczające(zob.p.2.2.2).
Czynowoczesneinstrumentarium,jaknp.artykulograf,zastąpilogopedę
wgabineciepodczasocenywymowy?Myślę,żenie(aprzynajmniejobecnie),
cowynikazmetodykibadaniazapomocątegourządzenia(np.przyklejanie
sensorówdojęzyka)icojednakzmieniawarunkitworzeniagłosek.Badania
zwykorzystaniemnowoczesnegoinstrumentariumsąjednakbardzopotrzebne,
gdyż-wpołączeniuzocenązapomocąsłuchuiwzroku-mogądostarczyć
niedostępnejobecniewiedzyowymowie.Badaniazapomocąinstrumentarium
prowadziwPolsceAnitaLorenc,conależyuznaćzaważnewobliczubrakutego
typustudiów.
Logopediaczerpiezfonetykiijąwzbogaca.Wymownienatematzwiązków
logopediizjęzykoznawstwempisałEdwardŁuczyński:n[…]logopedianietylko
36L.Kaczmarek:Naszedzieckouczysięmowy…,s.170.
37D.Pluta-Wojciechowska:„Wymiarygłoski”-jakoistotneelementypoznania-podsta-
wąkategoryzacjidyslalii.Próbaopisu.nLogopedia”.T.36l2007,s.51-76.
38B.Sambor:Skazadykcyjnaczywadawymowy?…Zob.p.4.3.5.2.
