Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
C1–Promieniowaniesłoneczneiklimat
suchastrefa
pobrzeży
górskilas
deszczowy
półpustynia
roślinność
wilgotnych
obszarów
górskich
pustynia
20o
powietrzeschładzasię,
ulegniekondensacji
zanimparawodna
wznoszącesię
10o
nawietrznejstroniegór
chmuryideszczepo
maspowietrza
ponadstrefą
schładzanie
kondensacji
kondensacji
poziom
4o
poziommorza
powietrzepozbawione
wilgociopada
iogrzewasię
24o
33
Rys.5.Opadywstrefiełańcuchówgórskich.Strefapozbawionaopadówpostronie
zawietrznejgórpowstajenaskutekpochłanianiawilgociprzezopadającemasy
powietrza.Z:Ecology2,P.Colinvaux,1993,przedrukowanezazgodąJohnWiley&
Sons,Inc.
Abyspadłdeszcz,niezbędnejestuprzedniewzniesieniesięmas
powietrza.Wznoszeniepowietrzamożebyćjednakwstrzymywanena
dużychobszarachprzezzjawiskozwaneinwersjąopadową.Inwersja
opadowapoleganatrwałymutrzymywaniusięciepłychmaspowietrza
nadpowietrzemchłodnymzalegającymbliżejpowierzchniZiemi.Naj-
częściejzjawiskoinwersjipowstaje,gdywiatrywiejąnadpowierzchnią
chłodnychoceanów,ochładzającsięodnich.Niskatemperaturaochło-
dzonegopowietrzasprawia,żewiatrytakiesąsuche.WyspyGalapagos
sąpustynnewłaśniewskutekzjawiskainwersji,aprzecieżsąpołożone
wstrefierównikowej.Gorącepowietrzewznoszącesięnadciepłymi
Galapagospowodujepowstaniecienkiejwarstwychmur.Najsuchsze
pustynieznajdująsięnazachodnichwybrzeżachkontynentów,jakna
przykładwpółnocnymChile,gdziezimnepowietrzewznoszącsię
wzdłużwybrzeżapowodujepowstaniezjawiskainwersji.
Huragany
Wodyspiętrzaneprzezpasatywmorzachtropikalnych(naprzykład
wMorzuKaraibskim)sąogrzewaneprzezpromieniowaniesłoneczne.
Jeślipoziomeruchypowietrzaiwódsąprzezpewienczasniewielkie,to
powstająnadpowierzchniąrozgrzanychwódkolumnyciepłegopowie-
trza.Kolumnyciepłegopowietrzaunoszącsięgwałtowniekugórze
porywajązesobą(zasysają)wiatrywiejąceniskonadpowierzchnią
morza.Wznoszącesiępowietrzejestnasyconeparąwodnąipodczas
wznoszeniasięnastępujejegowychłodzenieirozprężenie;parawodna
skraplasię,przyczymuwalnianejestciepłokondensacji;wszystkoto
odbywasięjużwysokoponadpowierzchniąmorza.Kolumnawzno-
szącegosiępowietrzajestogrzewanazarównowswojejgórnejczęści
(przezuwalnianetamciepłokondensacji),jakiwdolnej(odpowierzchni
