Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30.Rozdział1
Instytucjetoreguły,którezwiększąbądźmniejsząszczegółowościąokreślająjakie
działaniapodmiotówsądozwolone,ajakienie,jakiezasadymusząbyćprzestrze-
gane,jakiepodmiotydysponująprawemdopodejmowaniaokreślonychdecyzji,jakie
mogąbyćwynikidziałańpodmiotów.WtakisposóbinstytucjedefiniujeE.Ostrom
26
.
Ludzienieustanniedążądozmniejszenianiepewnościiuczynieniaśrodowiska,
wktórymżyją,zrozumiałymiprzewidywalnym
27
.Istnienieinstytucjiograniczawybory
ludzidomniejszegozbiorudziałań.Dziękitemuwzrastazdolnośćczłowiekadokon-
trolowaniaotoczenia.Kiedypodejmujeonjakieśdecyzje,chceprzecieżwiedzieć,
comożezrobić,aczegonie,orazczegomożeoczekiwaćwefekcieswoichdziałań.
ZakupywInternecie
Wyobraźmysobie,żechcemykupićksiążkęoekonomiiinstytucjonalnej.Możemywtym
celuiśćdosklepualbonabyćjąwInternecie.WiemyjakdziałaAllegroczysklepinter-
netowyEmpiku.Nieboimysięzłożyćtamzamówienia,anawetzapłacićzaprzesyłkę
zgóry.Wierzymy,żejeżelizamówimyksiążkę,tosprzedawcaprześlenamwybrany
tytuł.Bezobawobezpieczeństwoswojegokontamożemywybraćzapłatęprzele-
wemidostawęprzezkuriera,któryprzyjedziewokreślonychgodzinach,ajeślinas
niezastanie,niepodrzuciprzesyłkinawycieraczkę,tylkozostawiawizolubspróbuje
doręczyćjąwinnymterminie.Mamyświadomość,żeksiążkębędziemymoglizwró-
cić,jeśliniespełninaszychoczekiwań.Zdrugiejstronywiemyteż,żeniemożemyjej
szybkoprzeczytać,apotemjużużywanejodesłać.
Tomożebardzoprostyprzykład,alenawetonpokazuje,jakważnesąregułygry
ijakbardzoułatwiająnamżycie.
Wszelkieprocesygospodarowaniadokonująsięzawszewramachkonkretnych
instytucji.Instytucjesąjednocześniewarunkamiiograniczeniamidziałalnościgospo-
darczejpodmiotów.Zjednejstronystanowiązewnętrzneramygospodarowania,
zdrugiejzaśbezpośredniokształtująpreferencjeisystemywartościjednostek
28
.
Współcześniegospodarowaniejestwcorazwiększymstopniuzależneodczynników
instytucjonalnych.
Trzebajednakzwrócićuwagę,żeinstytucjenieokreślajądziałańpodmiotów
wsposóbjednoznaczny.Onetylkoniejakozakreślająpolewyboru,tworząograni-
czeniabrzegowe.Wramachtegopolapodmiotymogąpodejmowaćróżnedziałania
-wybierająsobieróżneceleiosiągająjeróżnymisposobami.
26
E.Ostrom,Governingthecommons.TheEvolutionofInstitutionsforCollectiveAction,CambridgeUni-
versityPress,Cambridge1990,s.51.
27
28
D.C.North,Zrozumiećprzemiany…,s.7.
Z.Staniek,Ekonomia…,s.10.
KatarzynaBentkowska.EKONOMIAINSTYTUCJONALNA
