Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Podejścieekonomicznearodzina
21
zem,żepodejścietojestnteoriązachowańzwierzchników”
zwierzchnikajestwyboremgospodarstwadomowego,niezależnieodfunkcjiuży-
tecznościpozostałychczłonkówgospodarstwadomowego.Oznaczałobytozara-
zem,żecelezwierzchnikówsącelamigospodarstwadomowego,apodwładni
działającyzramieniazwierzchnikówdziałająwinteresiegospodarstwwielooso-
bowych,realizującichcele.Oczywiściekoniecznebyłobyprzyjęciedodatkowego
założenia,żecelepodwładnychniemogąbyćsprzecznezcelamizwierzchników
19.
Podstawąopisuwyborówgospodarstwadomowegowtradycyjnejteoriijest
przyjęciezałożeniaformalnejracjonalnościdokonywanychwyborów.Jednostkato
homoeconomicus,postaćrządzącasięodwiecznymiprawaminaturyludzkiej,
wyizolowanazżyciaspołecznegoidziałającaracjonalnienapodstawieświadomej
decyzjiopartejnazasadziehedonistycznej.Podlegaonaprawomekonomicznym,
traktowanymjakoprawaobiektywnejrzeczywistości,podobniejakprawaprzyrody.
To,żerodzinacharakteryzujesięwzględniestałymzestawemnuczestników
gry”,przezdłuższyczasrozgrywającychmiędzysobągryoróżnestawki,stwarza
układyinteresów,narzucapowtarzalneinterakcjeiwymuszanaczłonkachrodziny
przyjęcieokreślonychograniczeń.Wtradycyjnejteoriigospodarstwadomowego
przyjmujesię,żeceledziałaniapodmiotówwieloosobowychsątakiesamejakcele
podmiotówjednoosobowych,czyliżewszystkiepodmiotydążądomaksymalizacji
użyteczności.
Przyjęcieprzezekonomięgłównegonurtuzałożenia,żewyborygospodarstwa
domowegocharakteryzująsięracjonalnościąformalną,wydajesięjednakzbytnio
idealizacyjne.J.G.MarchiH.A.Simonstwierdzili,że,,wwiększościprzypadków
przypodejmowaniudecyzjiczytoindywidualnej,czyorganizacyjnej,chodzi
owykrycieiwyselekcjonowaniealternatywzadowalających,jedyniewwyjątko-
wychprzypadkachowykrycieiwyselekcjonowaniealternatywoptymalnych”
20.
WtensposóbrozumowaniawpisujesiękonstatacjaH.Leibenstiena,któryopisując
naturęczłowieka,twierdzi,że,,ludziezachowująsiętak,jakimsiępodoba,albo
tak,jakuważają,żemusząpostępować,albowybierająjakieśkompromisoweroz-
wiązaniemiędzytymidwiemamożliwościami”
niczonejniepodważajednakzałożeniaoracjonalnościekonomicznejzakładanej
wekonomiigłównegonurtu,leczwskazuje,żeracjonalnośćtaniemacharakteru
uniwersalnego.
18H.Leibenstien,Pozaschematemhomooeconomicus,WydawnictwoNaukowePWN,War-
szawa1998,s.22.
19Propozycjatajestwgruncierzeczykonceptualizacjąpatriarchatu,alerównieżnprzyznaniem
siędowiny”wkontekścierozumieniarodzinyprzezekonomięgłównegonurtu.Takczyinaczej–
wtradycyjnejteoriijednostkadokonującawyborukierujesięinteresemwłasnym,aekonomiagłów-
negonurtumilczącozakłada,żeinteresjednostkipodejmującejdecyzjęiinteresgospodarstwadomo-
wego(rodziny)sątożsame.
20J.G.March,A.H.Simon,Teoriaorganizacji,PWN,Warszawa1964,s.228.
21H.Leibenstien,Pozaschematem...,s.126.
