Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Podejścieekonomicznearodzina
23
O.Langetwierdził,żedziałalnośćgospodarczajesttylkojednązwieludzie-
dzindziałalnościludzkiej,wktórychstosujesięzasadęgospodarności
określenieprzedmiotuekonomii(politycznej)jakopostępowaniawedługzasady
gospodarnościjestzjednejstronyzaszerokie,gdyżobejmujedziedzinyniebędące
działalnościągospodarczą,azdrugiejzbytwąskie,gdyżwykluczaobszerną
dziedzinędziałalności,wktórejniemawarunkówdostosowaniazasadygospo-
darności
26.
Definiowanieekonomiiiinnychnaukspołecznychpoprzezprzedmiotich
badańpowodujeróżnorodnośćzakresupojęciowegotychdefinicji.Mamyzatem
wieledefinicjisocjologii,filozofii,antropologiiiinnychnaukspołecznych,różnią-
cychsięilościąinformacjiwnichzawartych,poprzezokreślanieproblemówba-
dawczychbędącychichdomeną.Wkonsekwencjiprzezokreślenieprzedmiotu
badańwskazujesięokreślonąnaukęspołeczną,którapowinnasięzajmować
danymproblemembadawczym,jakożemadotegonnaturalneprawo”.Stądteż
zgodnieztakeksponowanympoglądemwszystko,coniejestpowiązanezesferą
materialnąirynkowąaktywnościludzkiej,należałobywyłączyćzzainteresowań
ekonomii.Jednakżeekonomiajużdawnowykroczyławswychanalizachpoza
sektorrynkowy.J.Bentham,uważanyobokSmithaiRicardozatwórcęnowo-
żytnejekonomii,posługiwałsięniąwceluzrozumieniazachowańniemieszczą-
cychsięnawetwnajszerszychramachdefinicjidziałalnościgospodarczej.
WswymdzieleWprowadzeniedozasadmoralnościiprawodawstwawskazywał,
żenajważniejszymideterminantamiludzkichwyborówsąprzyjemnośćiprzy-
krość.Zkoleinrachunekprzyjemnościiprzykrości”jestwstaniewskazaćczło-
wiekowi,copowinienrobić,jakpodejmowaćdecyzje,aleteżcomówićico
myśleć.Benthamnieograniczałzastosowaniategorachunkudodecyzjiprzelicza-
nychnapieniądze,leczstosowałgodoanalizowaniarozmaitychzachowańludz-
kich.Zajegopomocąbadałwięczarównomechanizmyrynkowe,jakiprawo-
dawstwo,reformęwięziennictwa,sankcjekarneczysądownictwo
27.
Z.Heryng,zapomniany,niestety,polskiekonomistaiprzyrodnik,nagruncie
rozważańomożliwościachanalizyekonomicznejzpunktuwidzenianauki
oenergii
25Rozumiałprzeztoprakseologicznezasadyracjonalnegogospodarowania.
26O.Lange,Ekonomiapolityczna,t.1,PWN,Warszawa1967,s.317-318.
27J.Bentham,Wprowadzeniedozasadmoralnościiprawodawstwa,PWN,Warszawa1958.
28Wcentrumzainteresowaniaproponowanegoprzezniegopodejściadoanalizyekonomicznej
jestzapożyczonazfizykikoncepcjaenergii,apunktemwyjściarozważańjestkoncepcjaenergiispo-
łecznej.Koncepcjętędopewnegostopniamożnaporównywaćzewspółczesnąkoncepcjąkapitału
społecznego.Energiąspołecznąnazywatęczęśćogólnejenergiikosmicznej,którasięprzejawia
wprocesachindywidualnegoispołecznegożyciajednostek,tworzącychpewienspołecznyukład,
idziękiktórejżywotnośćcałegoukładuspołecznegoorazoddzielnychjegoskładnikówpodtrzymuje
sięiwzmaga.Por.:Z.Heryng,Logikaekonomii.Zasadniczepojęciaekonomicznezestanowiskanau-
kioenergii,Wydawnictwo,,Głosu”,DrukF.Csernáka,KrakowskiePrzedmieścieNo6,Warszawa
1896,s.52.
