Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20|rozdziałpierwszy
okazujesiękluczowydlazrozumieniafilozoficznegozapleczaidyl-
liBrodzińskiego:WJeżeliidyllamiałaambicjeuprawianiafilozofii
człowieka,amiałajeniewątpliwie,śmierćmusiałatowarzyszyć
egzystencjipasterskiej,azwłaszczamiłości”26.Arkadięprzenika
zatemdemonśmierci,asielankęelegia27.
PodobneintuicjepotwierdzonezostałyprzezBrodzińskiego
wrozprawieOelegii,która–nacozwróciłemjużuwagę–wydaje
się(pomimodługu,jakipisarzpolskizaciągnąłzwłaszczaufilo-
zofówniemieckich)jednąznajbardziejdojrzałychwypowiedzi
teoretycznychnatemattegogatunkuwokresieromantyzmu.Wy-
raźnesąwpracyBrodzińskiegoprzedewszystkimśladyuważnej
lekturywspomnianegojuższkicuSchilleraOpoezjinaiwnejisen-
tymentalnej.MożnajezresztądostrzeczarównowtraktacieOele-
gii,jakrównieżwomówionychwcześniejtekstachOklasyczności
iromantycznościorazOidyllipodwzględemmoralnym.Wartoteż
zwrócićuwagę,couczyniliautorzyksiążkiRecepcjaliteraturynie-
mieckiejuKazimierzaBrodzińskiego28,żepolskiteoretykwyróżnił
trzykonstytutywnedlaliteraturynowożytnejgatunkiorazsposoby
odczuwania(idyllę,elegięorazsatyrę),powielającwtensposób
schematprzedstawionyprzezSchillera.Trudnozatemniedocenić
wpływu,jakitekstniemieckiegofilozofawywarłnietylkonateorię
Brodzińskiego,alewogólenarozwójrefleksjipoświęconejelegii
wXIXstuleciu.JużsamoprzeciwstawienieWpoezjinaiwnej”iWpo-
ezjisentymentalnej”mawgruncierzeczycharakterelegijny,po-
nieważpoezjawspółczesna,którejdominującymrysemjestwłaśnie
Wsentymentalność”,zrodziłasięzeświadomościstraty.Poetasen-
tymentalnywie,żenaiwnepostrzeganieświatawkategoriachhar-
moniiiładuprzestałobyćmożliwe.Mimoiżtaogólnadystynkcja
pozostajeistotnymtłemrefleksjiBrodzińskiego,tojednakwroz-
prawieOelegiipolskikrytykrozpoczynaswerozważaniaoddość
oryginalnejpróbyprzedstawieniagenologicznejtradycjiomawianej
formy.Podkreślaprzyokazji,żeistniejąconajmniejdwapokrew-
neichronologicznienieodległegatunkiliterackie–chodzioukra-
ińskądumęorazodumkę,którąBrodzińskidośćswobodniełączy
zpopularnymiwówczasweFrancjimedytacjami(rozmyślaniami).
Jednakżadenztychgatunkówniemożebyćbezzastrzeżeńuznany
zapodstawęnowoczesnejelegii.Ukraińskadumkamazbytwąską
