Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24|rozdziałpierwszy
możnawtejdecyzjizarównorysidylliczny,jaki–bezpośrednio
znimzwiązany–konserwatywny.Przypomnijmy,żeideawolności
wypracowananaprzełomieXVIIIiXIXstulecia,oczympisze
TzvetanTodorov32,zaowocowaławspołeczeństwacheuropejskich
międzyinnymikryzysemwiary,rozluźnieniemrelacjispołecznych
orazpodaniemwwątpliwośćintegralnościWja”.Brodziński,jakby
obawiającsiętychwłaśniekonsekwencji,proponujepoświęcićideę
wolności,zrezygnowaćzniej,bymócnapowrótzadomowićsię
wświecie,wktórympanujeharmonia.Ozgubnychskutkachwol-
nościwspominatakżeSchillerwesejuOpoezjinaiwnejisenty-
mentalnej:WWbezrozumnejnaturzewidzimyjużtylkoszczęśliwszą
odnassiostrę,którazostaławdomuumatki,skądmywyrwaliśmy
się,dumniznaszejwolności,ażebyrzucićsięwobcyświat.Gdy
tylkozaznaliśmyutrapieńzwiązanychzkulturą,zaczynamyodczu-
waćbolesnątęsknotęipragnieniepowrotudodomu;wdalekiej
obczyźniekunsztuisztukidochodzinasstamtądwzruszającygłos
matki.Pókibyliśmytylkodziećminatury,byliśmyszczęśliwiido-
skonali;odkądstaliśmysięwolni,straciliśmyjednoidrugie”
(Opoezji…,s.245).
WedługSchillerawolnośćjestcechąkonstytutywnąpodmiotu
sentymentalnego(nowoczesnego),żyjącegowświecienieprzyja-
znym.Jesttopodmiot,którynieustanniemusipodejmowaćdecyzje,
narażającsiętymsamymnietylkonaWniepokojeizbłąkania”
(Opoezji…,s.247),ale–możeprzedewszystkim–naciągły
konfliktzzamieszkiwanymprzezniegoświatem.Ceną,jakąmusi
zapłacićzawolnąwolęimożliwośćstanowieniaosobie,jestutra-
tabezpośredniejwięziznaturą.Dawniejczłowiekpodlegałco
prawdakonieczności,jegoegzystencjabyłapoddananiezmiennym
prawomnatury,aleniemusiałsięobawiaćtego,conieznane,co
wywołujelękiniepewność.Takiczłowiekstanowiłintegralnączęść
większejcałości,więcniemanifestowałswegopartykularnego
punktuwidzenia,akceptującwpełniwięź,łączącągowjedno
zcałościąstworzenia.Brodziński–wpatrzonywtakiwłaśnieład
–ulegaimpulsowikonserwatywnemu,obawiającsięzmian,doja-
kichwolnawolamusinieuchronniedoprowadzićzarównowczło-
wieku,jakiwspołeczeństwie.CoprawdaiSchillertwierdził,że
wolnośćprzyczyniłasiędotego,iżpoetasentymentalnyWczujesię
